Το βάθος της Ελληνικής Κρίσης, μία από τις μεγαλύτερες της σύγχρονη ιστορίας, βρήκε τον μέσο Έλληνα σε εξαιρετικά δυσμενή θέση. Απροετοίμαστος – ή μάλλον εμβρόντητος – ο εργαζόμενος παρατηρούσε μέρα με τη μέρα την αγοραστική του δύναμη να κάνει φτερά και το εισόδημά του να ταπεινώνεται από τα πρώτα κιόλας χρόνια, τότε που ακόμα φώναζε στις πλατείες για περισσότερες παροχές. Για παροχές που, ενώ ήταν του επιπέδου των πλουσίων ευρωπαϊκών χωρών, τελικά δεν τον εξασφάλισαν αφού, όπως αποδείχθηκε, ο διορισμός στο Δημόσιο και οι μερακλήδικες παροχές δεν αναβαθμίζουν τον εργαζόμενο, ούτε του εξασφαλίζουν τίποτε περισσότερο παρά τροφή και χρήμα μέχρι την επόμενη οικονομική καχεξία του Κράτους πρόνοιας.
Όσο η κρίση είναι σε εξέλιξη κανένας δεν γνωρίζει ούτε το πώς ούτε το πότε θα κλείσει τον κύκλο της. Η πολυδιαφημισμένη ανάκαμψη και η εγγύηση ελάχιστου εισοδήματος, παρά τις συνεχείς υποσχέσεις του πολιτικού προσωπικού, δεν είναι θέμα πολιτικών αποφάσεων ή πυγμής. Η ανάκαμψη είναι θέμα των πρωτόγονων νόμων της Αγοράς.
Η Κρίση είναι ένδειξη ότι μια αλλαγή προσπαθεί να συμβεί. Η Κρίση δηλαδή είναι μια διαδικασία σε εξέλιξη και, σαν τέτοια, δημιουργεί συνεχώς νέα δεδομένα τροποποιώντας ή και ακυρώνοντας παλιές σιγουριές, όπως τους μύθους περί τα ακίνητα. Δεν είναι τυχαίο ότι η οικογενειακή κατοικία μέσα σε 5 χρόνια μετατράπηκε από σημαντικό περιουσιακό στοιχείο σε βαρύ φορτίο.
Την περίοδο της μεγάλης φυγής των Αθηναίων με προορισμό τα προάστια, κλασσικές Αθηναϊκές περιοχές όπως η Πλάκα, τα Άνω Πετράλωνα, το Θησείο και βεβαίως το Κουκάκι είχαν δείξει σημάδια παρακμής μέχρις εγκατάλειψης. Αλλά, όσο βάθαινε η κρίση από 2010, αυτές και άλλες περιοχές, αποδεικνύονταν κάθε τρίμηνο όλο και ελκυστικότερες. Οι τεχνoοικονομικοί λόγοι για αυτό το comeback είναι πολλοί και μόνον βιαστικά θα μπορούσε κανείς να τους αποδώσει στις διαδικτυακές πλατφόρμες διαμοιρασμού και ενοικίασης (AirBnB κ.λπ.) ίσως και στις αστικές διαστάσεις της «οικονομία του διαμοιρασμού» (sharing economy). Όμως δεν είναι μόνον έτσι.
Όσοι ασχολούνται με την κατοικία και τις πολιτικές περί τα ακίνητα, γνώριζαν ότι αυτές οι περιοχές είναι πράγματι χαρισματικές, κατάλληλες για παρέες, για φιλίες, για να δημιουργήσεις οικογένεια και να μεγαλώσεις τα παιδιά σου. Δηλαδή πολεοδομικά είναι εξόχως ενδιαφέρουσες και ότι άρα, τόσα χρόνια είχαν υποτιμηθεί άδικα.
Αφήνοντας στην άκρη ορισμένες πολυτελέστερες προαστιακές περιοχές στις οποίες καταγράφονται νέες μορφές μη–αναστρέψιμης φτώχειας, παρατηρούμε παρόμοια αναπτυξιακή δυναμική σε περιφερειακές συνοικίες της Αθήνας που σήμερα αποτελούν αυτόνομους Δήμους.
Η νέα, ακηδεμόνευτη και απροειδοποίητη ανάπτυξη συμβαίνει σπειροειδώς με επίκεντρο παλιές μεγάλες πλατείες ή και σημαντικές στάσεις Μέσων Μεταφοράς όπου οι αξίες γης ποτέ δεν είχαν εκτιναχθεί στα ύψη ονομαστών προαστίων. Σ’ αυτά τα νέα κέντρα βλέπουμε να ανθίζουν πάσης φύσεως εύρωστες μικρές επιχειρήσεις λιανικής, εστίασης ακόμα και νυχτερινής διασκέδασης. Βλέπουμε το πρωί νέα ζευγάρια να κυκλοφορούν στους δρόμους με νεογέννητα στα καροτσάκια. Μια μεγάλη, πρωτότυπη, πολύχρωμη και τελικά καλόκαρδη ανάμιξη χρήσεων δείχνει ότι κάτι σπουδαίο, κάτι όμορφο συμβαίνει εδώ.
Ένα ενδιαφέρον ιστορικό δίδαγμα αποκαλύπετι ότι όσο ξεδιπλώνονται οι Κρίσεις τα πράγματα απλοποιούνται αντί να περιπλέκονται.
Ίσως γι αυτό παρατηρούμε την ανάπτυξη να… συμβαίνει αλλού και όχι εκεί που την περιμέναμε. Όπως επίσης την πληθυσμιακή γήρανση και το μαράζωμα της γειτονιάς να συμβαίνει ολωσδιόλου αλλού από εκεί που την περιμέναμε.
Αγία Παρασκευή, 18/02/2018
Κώστας Κουρούνης
πολιτικός μηχανικός πολεοδόμος
