Η θέση της γυναίκας εξασθενεί στον καιρό της κρίσης.
Το θέμα της ισότητας των δύο φύλων, αλλά και της αναγνώρισης και της νομοθετικής εφαρμογής των δικαιωμάτων των γυναικών αποτελεί θέμα έντονου διαλόγου στις μέρες μας. Και ενώ γίνεται συζήτηση σε επιστημονικά φόρουμ, αλλά και σε θεσμοθετημένα όργανα και φορείς, φαίνεται ότι υπάρχει μεγάλη δυσκολία στην υλοποίηση των αποφάσεων και των πορισμάτων αυτών των οργάνων, τόσο σε επίπεδο νομοθετικής παρέμβασης όσο και στη συνέχεια της εφαρμογής των.
Από το 1907 που υπογράφηκε η πρώτη Διεθνής Σύμβαση εργασίας για τη γυναίκα, έχει πραγματοποιηθεί θεαματική πρόοδος στη θέση της γυναίκας στον εργασιακό τομέα. Ωστόσο, σήµερα, οι άνισες συνθήκες ζωής και εργασίας των ανδρών και των γυναικών επιδεινώνονται εξαιτίας της σοβαρής οικονοµικής κρίσης σε παγκόσµιο και εθνικό επίπεδο. Σε περιόδους κρίσης η αρχή της ισότητας των φύλων δεν είναι πολυτέλεια, αλλά βασική συνιστώσα της αναπτυξιακής, κοινωνικής και πολιτιστικής πολιτικής µε την οποία επιχειρείται η διέξοδος από την κρίση. Η κρίση πλήττει πάντοτε περισσότερο τις αδύναµες οµάδες του πληθυσµού, στις οποίες οι γυναίκες υπερεκπροσωπούνται. Η παγκόσμια οικονομία ζει στους ρυθμούς διαδοχικών κρίσεων: χρηματοπιστωτική κρίση, οικονομική κρίση και τώρα πλέον έχουμε περάσει στην κοινωνική κρίση, η οποία αποτελεί παράγοντα επιδείνωσης, λόγω των μέτρων λιτότητας που έχουν επιβληθεί σε ορισμένα κράτη μέλη και κυρίως στην Ελλάδα. Η κρίση, σε όλες της τις μορφές, έχει ιδιαίτερα σοβαρές συνέπειες στις γυναίκες, οι οποίες πλήττονται άμεσα [λόγω της δυσανάλογης, σε σχέση με το σύνολο των απασχολουμένων, απώλειας των θέσεων εργασίας τους, των περικοπών των αποδοχών τους, ή απώλειας της εργασιακής ασφάλειας ] και έμμεσα λόγω των περικοπών των δημόσιων δαπανών στην κοινωνική πρόνοια,την υγεία και την παιδεία .
Οι γυναίκες, ενώ πλήττονταν ήδη πριν από την κρίση περισσότερο σε σχέση με τους άνδρες από την ανεργία, την επισφαλή απασχόληση και τους χαμηλούς μισθούς, υφίστανται πλέον την επίδραση των μέτρων που λαμβάνουν οι κυβερνήσεις για να περιορίσουν τα δημόσια ελλείμματα με αποτέλεσμα να καθίστανται παράγοντας προσαρμογής στην κρίση. Κάτω από αυτές τις συνθήκες, η τρέχουσα κρίση δεν είναι μόνο χρηματοπιστωτική και οικονομική, αλλά και κρίση της δημοκρατίας, της ισότητας, της κοινωνικής πρόνοιας και της ισότητας των δύο φύλων.
Ας δούμε όμως τα προβλήματα περισσότερο αναλυτικά:
Στον τομέα της εργασίας: Δυστυχώς, η γυναίκα συνεχίζει να έρχεται δεύτερη στις προτεραιότητες της Πολιτείας στη διασφάλιση εργασίας, παρότι επλήγησαν ομοίως ανδροκρατούμενοι και γυναικοκρατούμενοι τομείς εργασίας. Όσο δε, ισχυρότερα είναι τα στερεότυπα σε μια κοινωνία, τόσο ισχυρότερο το πλήγμα των γυναικών σε αυτή και τόσο ισχυρότερη η απειλή ολίσθησης της γυναίκας σε κακές μορφές εξάρτησης .
Η ανεργία δε των νέων γυναικών αυξάνεται ραγδαία, με μεγάλα ποσοστά αύξησης στην Ελλάδα και λιγότερα στην Ευρώπη.
Η συμμετοχή των μητέρων στην αγορά εργασίας είναι 12% χαμηλότερη από τη συμμετοχή των άτεκνων γυναικών, ενώ το ποσοστό απασχόλησης των πατέρων είναι κατά 8,7% υψηλότερο σε σχέση με το ποσοστό των άτεκνων ανδρών.
Το ποσοστό των γυναικών που εργάζεται σε θέσεις μερικής απασχόλησης αυξάνεται ραγδαία, σε σχέση με αυτό των ανδρών. Το φαινόμενο έχει πάρει τέτοιες διαστάσεις, με αποτέλεσμα πολλές γυναίκες να αντιμετωπίζουν σήμερα αυξανόμενο κίνδυνο κοινωνικού αποκλεισμού
Συνέπεια της γυναικείας ανεργίας είναι η μεγαλύτερη υποχώρηση και ανοχή των γυναικών στην καταστρατήγηση των εργασιακών δικαιωμάτων. Το φαινόμενο της διαδεδομένης στην Ελλάδα παράνομης εργασίας καθώς και η έξαρση της σεξουαλικής παρενόχλησης και εκμετάλλευσης στον εργασιακό χώρο, αποτελούν ενδείξεις, ότι σε περιόδους οικονομικής κρίσης παρατηρείται κατάχρηση εξουσίας των οικονομικά ισχυρών σε βάρος των οικονομικά ανίσχυρων.
Ανισότητα στις αμοιβές: Το χάσμα μεταξύ των αμοιβών ανδρών και γυναικών μπορεί να φτάνει και το 30%. Δεν έχει εφαρμοστεί σε καμία περίπτωση η νομοθεσία σχετικά με την ίση αμοιβή για ίσης αξίας παρεχόμενη εργασία. Η μείωση των αμοιβών που ισοδυναμεί με υποβάθμιση της εργασίας, η περικοπή των συντάξεων και το νέο εργασιακό καθεστώς οδηγούν στη συρρίκνωση του γυναικείου εργατικού δυναμικού και στην επιδείνωση των όρων εργασίας, λόγω των αυξημένων εργοδοτικών απαιτήσεων. Συνέπεια όλων αυτών είναι να αυξάνεται και το όριο της φτώχειας στις γυναίκες, αφού δεν έχει εξασφαλισθεί ένα ελάχιστο εισόδημα, καθώς και η οικονομική και κοινωνική δικαιοσύνη για τις γυναίκες.
Είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι η κρίση πλήττει ιδιαίτερα έντονα τις ευάλωτες ομάδες γυναικών όχι µόνο στις συνέπειες της οικονοµικής κρίσης, αλλά και στην άσκηση ανδρικής βίας σε όλες τις µορφές της, Οι άνεργες, οι µετανάστριες, οι νέες, οι µονογονείς, οι γυναίκες µε αναπηρίες, οι γυναίκες των εθνικών και θρησκευτικών µειονοτήτων, οι Ροµά και οι γυναίκες των νησιωτικών και ορεινών περιοχών αποτελούν οµάδες γυναικών, οι οποίες είναι περισσότερο ευάλωτες. Είναι πλέον αναγκαιότητα οι δηµόσιες παρεµβάσεις να θέσουν σε απόλυτη προτεραιότητα αυτές τις κατηγορίες των γυναικών.
Η συμμετοχή της γυναίκας στα κοινά και σε θέσεις ευθύνης.
Η ίση συμμετοχή γυναικών και ανδρών στα κέντρα λήψης αποφάσεων είναι όχι μόνο το ζητούμενο αλλά και το βασικότερο στοιχείο μια δημοκρατικής κοινωνίας. Στην κατεύθυνση αυτή, πρέπει να γίνουν περισσότερες προσπάθειες σε ευρωπαϊκό, εθνικό και αυτοδιοικητικό επίπεδο, με δεσμευτικούς στόχους, προκειμένου να διασφαλιστεί η ισότιμη εκπροσώπηση των δύο φύλων στα κοινά. Η γυναίκα είναι πάντα δυναμικό στοιχείο της ελληνικής κοινωνίας. Συνήθως έχει να ασχοληθεί με πολλά. Σπίτι, οικογένεια, εργασία, σπουδές, κοινωνική φροντίδα. Η κοινωνική πρόνοια (παιδικοί σταθμοί και φροντίδα ηλικιωμένων), η συμμετοχή και του άνδρα στην καθημερινότητα της οικογένειας είναι παράγοντες που μπορούν άμεσα να την υποστηρίξουν και να της δώσουν τον απαραίτητο χρόνο για να μπορεί να συμμετέχει στις διάφορες κοινωνικές και πολιτικές δραστηριότητες. Μια πρόταση για αποτελεσματικά μέτρα, είναι οι ποσοστώσεις, που μπορεί να εξασφαλίσουν μεγαλύτερη συμμετοχή, υπογραμμίζοντας στο σημείο αυτό τα επιτυχημένα παραδείγματα της Νορβηγίας, της Ισπανίας και της Γαλλίας. Το μέτρο της ποσόστωσης είναι ένα μέτρο άμβλυνσης των ανισοτήτων και όχι βεβαίως επιβολής της ίδιας της ισότητας. Το ζήτημα δεν είναι η αποδόμηση του φύλου, αλλά η αποδοχή, αναγνώριση και συμμετοχή αυτού στην πολιτική διαδικασία. Φυσικά ένα θετικό μέτρο από μόνο του δεν μπορεί να αποτελέσει πανάκεια, μπορεί όμως να γίνει το εφαλτήριο τόσο για την προσέλκυση περισσότερων γυναικών στην συμμετοχή στα κοινά, όσο και για μια γενικότερη αλλαγή αντίληψης της κοινωνίας.
Η εκπροσώπηση των γυναικών σε διευθυντικές θέσεις στις επιχειρήσεις, τόσο στη διοίκηση των επιχειρήσεων με τη στενή έννοια όσο και στις διάφορες συνελεύσεις στελεχών είναι χαμηλή. Οι αριθμοί είναι, δυστυχώς ελάχιστα ικανοποιητικοί και σε άλλους τομείς του επιχειρηματικού κόσμου, όπου οι γυναίκες υποεκπροσωπούνται (π.χ. συνδικάτα ή οργανώσεις εργοδοτών). Ακόμα και η εκπροσώπηση των γυναικών το 10% μόλις των διοικητικών συμβουλίων των μεγάλων εισηγμένων εταιρειών της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι γυναίκες και αντιπροσωπεύουν μόνο το 3% των προέδρων των εν λόγω συμβουλίων.
Η σημερινή κατάσταση εξελίσσεται ελάχιστα ή και καθόλου. Όλες οι αναλύσεις οδηγούν στη διαπίστωση ότι η προώθηση μιας μεγαλύτερης εκπροσώπησης των γυναικών θα πρέπει στο εξής να καταστεί επιταγή για τις επιχειρήσεις. Πράγματι, οι τελευταίες αυτές οφείλουν να θεσπίσουν μηχανισμούς που να ενθαρρύνουν τις γυναίκες που επιθυμούν να αναλάβουν διευθυντικά καθήκοντα, ειδικότερα αυξάνοντας τις ευκαιρίες σταδιοδρομίας και προοπτικών εντός της επιχείρησης.
Τέλος, φαίνεται αναγκαίο να υιοθετήσουν οι εταιρείες τον «καθορισμό στόχων» για την αυξημένη συμμετοχή των γυναικών, παράλληλα με την πρόσληψη γυναικών στην κορυφή της ιεραρχίας των επιχειρήσεων, με στόχο την προώθηση της ισότητα και της πολυμορφίας και την αξιοποίηση της ανθρώπινης νοημοσύνης.
Αρκετά κράτη μέλη έχουν προσπαθήσει να δώσουν λύσεις για την αντιμετώπιση της χαμηλής συμμετοχής των γυναικών στις διευθυντικές θέσεις των επιχειρήσεων. Μετά το γαλλικό νόμο για την επιβολή ποσοστώσεων στα διοικητικά συμβούλια των επιχειρήσεων, ο οποίος εγκρίθηκε πρόσφατα και προβλέπει ένα κατώτατο όριο της τάξης του 40% για το 2015 στα διοικητικά συμβούλια των εισηγμένων εταιρειών που απασχολούν περισσότερους από 500 εργαζομένους και έχουν ετήσιο κύκλο εργασιών άνω των 50 εκατ. ευρώ. Η Ιταλία με τη σειρά της πρότεινε ένα δικό της νόμο για τις ποσοστώσεις στα διοικητικά συμβούλια, ενώ στην Ισπανία, ο νόμος για τις ποσοστώσεις ανάγεται στο 2007 και προβλέπει επίσης 40% στον ορίζοντα του 2015.Επίσης και σε ορισμένες άλλες χώρες έχουν δρομολογήσει διάλογο σχετικά με το ακανθώδες αυτό θέμα.
Η κάθε μορφής ΒΙΑ κατά των γυναικών.
Η αύξηση της ενδοοικογενειακής βίας και κάθε άλλης μορφής βίας κατά των γυναικών, οδήγησε τη Ευρωπαϊκή επιτροπή να έχει ως βασικό θέμα για την Παγκόσμια ημέρα της γυναίκας το έτος 2014 ‘ την πρόληψη της βίας κατά των γυναικών’ . Μία στις τέσσερις Ελληνίδες από 15 ετών και άνω, δηλαδή ποσοστό 25%, έχει πέσει θύμα σωματικής ή σεξουαλικής βίας, σύμφωνα με τα σοκαριστικά αποτελέσματα της μεγαλύτερης έρευνας για τη βία κατά των γυναικών που έχει γίνει ποτέ παγκοσμίως και δόθηκε στη δημοσιότητα από τον Οργανισμό Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ε.Ε. (FRA). Ωστόσο, το πρόβλημα φαίνεται να είναι πολύ μεγαλύτερο στην πραγματικότητα, αφού η καταγγελία της βίας συνεχίζει να αποτελεί ταμπού τόσο στη χώρα μας, όσο και γενικότερα στις μεσογειακές χώρες.
Η βία κατά των γυναικών αποτελεί κατάπτυστη παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και στερεί στις γυναίκες την ευκαιρία να συμμετέχουν πλήρως στην οικονομική, κοινωνική, πολιτική και πολιτιστική ζωή. Η ελληνική νομοθεσία ρυθμίζει και αντιμετωπίζει τη βία κατά των γυναικών με τους παρακάτω νόμους:
* Νόμος 3500/2006 για την αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής βίας. Με το νόμο αυτό ποινικοποιήθηκε η κακοποίηση των γυναικών κι ο συζυγικός βιασμός.
* Νόμος 1419/1984 βάσει του οποίου ορίζεται ως κακούργημα το έγκλημα του βιασμού. Με το νόμο αυτό καθιερώθηκε η αυτεπάγγελτη δίωξη για το έγκλημα του βιασμού.
Σχετικά με τη σεξουαλική παρενόχληση στο χώρο εργασίας, το 2006 ψηφίστηκε η σχετική διάταξη που περιλαμβάνεται στο νόμο 3488/2006 “Εφαρμογή της αρχής της ίσης μεταχείρισης ανδρών και γυναικών όσον αφορά στην πρόσβαση στην απασχόληση, στην επαγγελματική εκπαίδευση και ανέλιξη, στους όρους και στις συνθήκες εργασίας και άλλες συναφείς διατάξεις”.
Επίσης, υπάρχει η από 27/11/91 Σύσταση της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την προστασία γυναικών και ανδρών κατά την εργασία και η νομολογία που έχει διαμορφωθεί μετά τις καταδικαστικές αποφάσεις δικαστηρίων σε βάρος εργοδοτών που παρενόχλησαν σεξουαλικά υπαλλήλους τους.
Παράλληλα έχουν δημιουργηθεί και κοινωνικές δομές υποστήριξης των θυμάτων και των δραστών. Η στήριξη των γυναικών και της οικογένειας και η προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων των μελών της πραγματοποιείται, τόσο με τη θέσπιση διαδικασίας ποινικής διαμεσολάβησης όσο και με τη δημιουργία και ενίσχυση δομών αρωγής κυρίως σε επίπεδο περιφερειών και μεγάλων δήμων της χώρας.
Η Γενική Γραμματεία Ισότητας λειτουργεί 2 Κέντρα Κακοποιημένων Γυναικών στην Αθήνα και στον Πειραιά και έναν ξενώνα – καταφύγιο κακοποιημένων γυναικών στην Αθήνα, σε συνεργασία με το Δήμο Αθηναίων. Tο Εθνικό Κέντρο Κοινωνικής Aλληλεγγύης (ΕΚΚΑ) (πρώην ΕΚΑΚΒ), είναι ο καθ’ ύλην αρμόδιος κρατικός φορέας για την υποστήριξη και φιλοξενία θυμάτων κακοποίησης, ο οποίος λειτουργεί 4 ξενώνες φιλοξενίας, 9 Κέντρα Κοινωνικής Στήριξης σε Aθήνα και Θεσσαλονίκη και την Τηλεφωνική Γραμμή Aμεσης Κοινωνικής Βοήθειας 197, η οποία λειτουργεί 24 ώρες και παρέχει ψυχολογική υποστήριξη, συμβουλευτική πληροφόρηση και ενημέρωση για θέματα πρόνοιας.
Ο «Σύνδεσμος για τα δικαιώματα της Γυναίκας» επί σειρά ετών παρέχει δωρεάν νομικές συμβουλές για τη βία στην οικογένεια. Το «Δίκτυο Γυναικών Ευρώπης» λειτουργεί τη γραμμή ΣΟΣ «δίπλα σου» για θύματα οικογενειακής βίας
Τα παραπάνω θέματα είναι τα κυριότερα από μια σειρά θεμάτων που απασχολούν σήμερα την γυναίκα και τα δικαιώματά της. Είτε πρόκειται για θέματα εργασιακών σχέσεων, είτε για θέματα συμμετοχής, είτε για θέματα βίας, είναι λίγες οι γυναίκες που αποφασίζουν να διεκδικήσουν με κάθε νόμιμο μέσο το δίκιο τους. Η νοµική κατοχύρωση της ισότητας των φύλων και των θεµελιωδών δικαιωµάτων των γυναικών είναι αναγκαία για τη θωράκιση του δημοκρατικού πολιτεύματος απέναντι στις άµεσες και έµµεσες διακρίσεις, καθώς και για την αντιµετώπιση των πρακτικών που παραβιάζουν την αρχή της ισότητας των φύλων και προσβάλλουν την αξιοπρέπεια των γυναικών.
Σημαντικότερο όμως όλων είναι να κατανοήσουν οι ίδιες οι γυναίκες ότι πρωτίστως μπορούν οι ίδιες να βοηθήσουν τον εαυτό τους, όταν υφίστανται διακρίσεις ή και βία και να διεκδικήσουν και να αντιμετωπίσουν τα ζητήματα αυτά νομικά και δικαστικά.
–
ΛΕΝΑ ΒΑΚΑΛΟΠΟΥΛΟΥ
ΔΙΚΗΓΟΡΟΣ
Πηγές: Γ. Γραμματεία Ισότητας
—–
Λάβετε ενεργά μέρος στην καθημερινή ενημέρωση του www.aparaskevi-images.gr , στέλνοντας φωτογραφίες, video, ή ένα μήνυμα στο info@aparaskevi-images.gr
Ή μπείτε στην σελίδα μας στο Facebook
