Γράφει η Λένα Μαρκή
Η «Ελπίδα» πέρασε από την Αγία Παρασκευή και άφησε μια μικρή ελπίδα και πολύ τροφή για σκέψεις και πράξεις. Η κακοκαιρία που ξέσπασε τη Δευτέρα 24 Ιανουαρίου 2022 ήταν η χειρότερη έως τώρα για την πόλη, αφού διαπιστωμένα δέχτηκε την μεγαλύτερη χιονόπτωση σε όλη την Αττική και προκάλεσε σωρεία προβλημάτων, όπως πέσιμο δέντρων και πολυήμερη διακοπή ρεύματος.
Η μικρή ελπίδα
Η μικρή ελπίδα έγκειται στη στάση παρατάξεων της αντιπολίτευσης που έσπευσαν να βοηθήσουν. Αρχικά συγκεντρώνοντας πληροφορίες για τις δυσκολίες που αντιμετώπιζαν οι πολίτες και στρέφοντας την προσοχή του κρατικού και περιφερειακού μηχανισμού στην Αγία Παρασκευή. Και στη συνέχεια βλέποντας την αδυναμία του δήμου για τον εκχιονισμό του οδικού δικτύου, έριξαν στη μάχη, με ιδία χρηματοδότηση, οχήματα Bobcat. Μια ακόμα μικρή ελπίδα ήταν η πολιτισμένη στάση που επικράτησε στο έκτακτο δημοτικό συμβούλιο που συνεδρίασε τέσσερες μέρες μετά, στις 28/1/22, με θέμα τι άλλο, τη διαχείριση και τα αποτελέσματα της κακοκαιρίας «Ελπίδα». Εκεί εκτός της αναμενόμενης κριτικής, που παρεμπιπτόντως υπήρξε ήπια, τέθηκαν και προτάσεις και διαφάνηκε η διάθεση συνεργασίας τουλάχιστον σε κρίσιμες για την πόλη καταστάσεις.
Όμως και από τη συμπολίτευση ακούστηκαν προτάσεις για αποφυγή των αντεγκλήσεων και συλλογική αντιμετώπιση του προβλήματος.
Αυτή η μικρή ελπίδα με την κατάλληλη οργάνωση και κινητοποίηση μπορεί να μεγαλώσει και να αποβεί προς όφελος της πόλης και των κατοίκων της.
Οι σκέψεις και οι πράξεις
Προφανώς η διαχείριση της συγκεκριμένης κρίσης από το Δήμο δεν είχε και τα καλύτερα αποτελέσματα. Η πόλη όπως και ολόκληρη η Αττική, βρέθηκε ανοχύρωτη απέναντι στον χιονιά, παρότι υπήρχαν έγκαιρες προειδοποιήσεις από την ΕΜΥ και Περιφερειακές συναντήσεις ενημέρωσης, με τελευταία την Κυριακή 23/1/22 το μεσημέρι.
Ας δούμε ορισμένα στοιχεία και στη συνέχεια τους βασικούς πυλώνες για τη σωστή διαχείριση μιας κρίσης.
Ο Δήμος Αγίας Παρασκευής έχει 128 χιλιόμετρα δρόμους. Σύμφωνα με τον Διευθυντή της ΕΜΥ και μετεωρολόγο κ. Κολυδά στο δήμο μας έπεσαν 48 εκατοστά χιόνι. Από εξοπλισμό ο Δήμος διέθετε 1 Bobcat και 1 μηχάνημα JCB το οποίο παρουσίαζε προβλήματα και γρήγορα τέθηκε εκτός λειτουργίας. Τη Δευτέρα μισθώθηκαν 6 μηχανήματα, άλλα 4 την Παρασκευή, 2 που έστειλε η Περιφέρεια Αττικής, συν τα Bobcat που διέθεσαν οι δημοτικές παρατάξεις. Αλάτι είχε προβλεφθεί η αγορά του και η διανομή του από το πάρκο Στ. Κώτσης και έγινε εκ νέου προμήθεια εν μέσω της κρίσης. Υπήρξε ενεργοποίηση της Κοινωνικής Υπηρεσίας για διανομή τροφίμων και όχι μόνο, υπήρξε βοήθεια από τα ασθενοφόρα του «Χαμόγελου του παιδιού» και υπήρξε βοήθεια από εθελοντές που διέθεταν οχήματα 4Χ4.
Το ακόμη μεγαλύτερο πρόβλημα που κλήθηκε να αντιμετωπίσει η δημοτική Αρχή ήταν πως περίπου 100 δέντρα υποχώρησαν υπό το βάρος του χιονιού και παρέσυραν εναέρια καλώδια ηλεκτροδότησης, βυθίζοντας στο σκοτάδι και στο κρύο ολόκληρες γειτονιές. Η δε αποκατάστασή τους άργησε γιατί τα συνεργεία της ΔΕΔΔΗΕ περίμεναν να γίνει αποχιονισμός των αντίστοιχων δρόμων για να έχουν πρόσβαση!
- ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΚΡΙΣΕΩΝ
Η λογική λέει πως κάθε δήμος διαχρονικά θα επενδύσει σε ένα Εγχειρίδιο Εκτάκτων Αναγκών, για κάθε τύπο έκτακτης ανάγκης (φωτιά, χιόνι, σεισμός, πλημμύρες). Ακούσαμε πολλούς να αναρωτιούνται αν υπήρχε τελικά σχέδιο για την «Ελπίδα». Αν υπάρχει όλα αυτά τα χρόνια γενικά στρατηγικό σχέδιο αντιμετώπισης κρίσεων στο δήμο Αγίας Παρασκευής. Υπήρχε. Το κλασικό «βλέποντας και κάνοντας» και το «βλέποντας και σχολιάζοντας» τον κρατικό μηχανισμό.
Κωμικοτραγικότητες…
Βέβαιος για την ύπαρξή του ήταν μόνο ο κ. Κρητικίδης που επέμενε ότι υπάρχουν χάρτες και οδηγίες και αρμοδιότητες, αλλά χρειάζονται ετήσια επικαιροποίηση (που ΠΟΤΕ δεν έγινε από κανέναν δήμαρχο) και ΠΟΤΕ δεν εφαρμόστηκε. Άρα τις τελευταίες δεκαετίες δεν υπήρχε ποτέ επιχειρησιακό σχέδιο, εκτός ίσως από τη χρονιά που καταρτίστηκε.
Με τις περιβαλλοντικές καταστροφές που έχουμε επιφέρει στον πλανήτη Γη και τις κλιματικές αλλαγές που συντελούνται υπήρξε ανάγκη η Αντιμετώπιση Εκτάκτων Καταστροφών/Κρίσεων να εξελιχθεί σε επιστήμη, όπως και έγινε. Από τη Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας διατίθεται ένα πρότυπό επιχειρησιακού σχεδιασμού, όμως κάθε πόλη είναι διαφορετική. Άλλο η Αγία Παρασκευή και άλλο ο Πειραιάς ή το Χαϊδάρι. Και δεν αφορά μόνο τη χιονόπτωση. Είμαστε ένας δήμος που ο μισός (σχεδόν) είναι στην πλαγιά ενός πευκόφυτου βουνού (Υμηττός) που ετησίως ξεσπούν μικρές ή μεγάλες φωτιές και ο υπόλοιπος βρίσκεται σε χαμηλότερο επίπεδο όπου μέχρι πρότινος δεν υπήρχε καν δίκτυο απορροής ομβρίων υδάτων με κίνδυνο πλημμυρικών φαινομένων.
Υπάρχει ανάγκη λοιπόν να επικαιροποιηθεί ή να δημιουργηθεί εκ νέου ένα Επιχειρησιακό Σχέδιο Εκτάκτων Αναγκών ειδικά για την Αγία Παρασκευή, όπου θα υπάρχει ένα όνομα και μια αρμοδιότητα δίπλα σε κάθε ενέργεια που καθορίζεται. Δηλαδή να γίνεται γνωστό ποιος κάνει τί! Και θα αναφέρεται συγκεκριμένος συντονιστής που θα έχει την τελική ευθύνη και τον τελικό λόγο! Θα είναι επίσης ξεκάθαρο το θέμα της επικοινωνίας και το που ακριβώς θα πρέπει να απευθύνονται οι πληγέντες.
- ΥΠΟΔΟΜΕΣ
Η λογική λέει ότι κάθε δήμος θα έχει ένα ελάχιστο αριθμό μηχανημάτων που θα χρησιμοποιούνται εντατικά κάθε λίγα χρόνια. Αν και τελευταία κρίνονται απαραίτητα σχεδόν ετησίως.
Τα αποθέματα του Δήμου σε μηχανήματα είναι α)ένα Bobcat που αποκτήθηκε το 2004 όταν ζητήθηκε ως δώρο με την αγορά μιας σκούπας και ενός απορριμματοφόρου, β)μια αλατιέρα που προήλθε επί δημαρχίας Σταθόπουλου από μετατροπή ενός δημοτικού οχήματος που διέθετε καρότσα (απίστευτο; ), ομοίως και η υποτιθέμενη υδροφόρα του Δήμου (ξανά απίστευτο; Δώσαμε για παράδειγμα 3εκ. ευρώ για την αγορά του κτήματος Ιόλα και όμως δεν μπορούμε καν να το προστατέψουμε!!!!!) και γ)ένα JCB που όπως προέκυψε λόγω παλαιότητας παρουσιάζει συχνές βλάβες και είναι ακατάλληλο.
Αλήθεια στα χρόνια των «παχιών αγελάδων» και πριν το 2004 που ο δήμος διέθετε οικονομική ευρωστία γιατί δεν έγινε καμία κίνηση θωράκισής του;
Είναι γεγονός ότι επί της πρώτης θητείας του Βασίλη Ζορμπά υπήρξε διαγωνισμός για την αγορά οχημάτων για την ανανέωση του στόλου του δήμου, που όμως ΑΚΥΡΩΘΗΚΕ όταν ανέλαβε τη Δημαρχία ο κ. Σταθόπουλος!!!!! Είναι επίσης γεγονός ότι η νυν δημοτική Αρχή Ζορμπά κατέθεσε το καλοκαίρι του 2021 στο πρόγραμμα «Αντώνης Τρίτσης» ολοκληρωμένη πρόταση για την Πολιτική Προστασία (μπορείτε να δείτε αναλυτικά ΕΔΩ ) που περιλαμβάνει όλες τις σύγχρονες απαιτήσεις.
Είναι επίσης γεγονός ότι με ευθύνη όλων των προηγούμενων δημοτικών Αρχών στο θέμα της Πολιτικής Προστασίας … ο βασιλιάς (η πόλη) είναι γυμνός …..
- ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ
Θα συμφωνήσω με τον Γρηγόρη Τζιοβάρα που γράφει στο «Πρώτο Θέμα» πως, «κανείς δεν μπορεί να υποτιμά τη σημασία που έχει η οργάνωση των υπηρεσιών του Δημοσίου, όπως και του ιδιωτικού τομέα, που είναι επιφορτισμένες με την αντιμετώπιση είτε των φυσικών καταστροφών είτε άλλων ζητημάτων που έχουν να κάνουν με την καθημερινότητα των πολιτών. Τα οργανογράμματα, τα καθηκοντολόγια και οι ξεκαθαρισμένες αρμοδιότητες αποτελούν την αναγκαία συνθήκη, η οποία, όμως, δεν είναι ικανή να δώσει αποτελεσματικές λύσεις. Αν ίσχυε, άλλωστε, το πρώτο, τα πράγματα θα ήταν πολύ απλά: θα αντέγραφε κάποιος τις καλές πρακτικές που εφαρμόζουν άλλες χώρες, θα τις προσάρμοζε στα ελληνικά δεδομένα και θα ήταν όλα τέλεια!
Όλα αυτά, όμως, είναι καλά στη θεωρία γιατί στην πράξη αυτός που κάνει τη διαφορά δεν είναι παρά ο ανθρώπινος παράγοντας και κυρίως όταν επιλέγονται οι κατάλληλοι άνθρωποι στην κατάλληλη θέση. Επιλογές που πρέπει να γίνονται με κριτήρια και όχι μόνον επειδή πρέπει να συμπληρωθούν τα κουτάκια στα power point που ετοιμάζουν ψυχαναγκαστικοί τεχνοκράτες».
Απαιτείται επάρκεια και εκπαίδευση των υπαλλήλων της Πολιτικής Προστασίας ώστε να μην βρίσκονται σε κατάσταση πανικού όταν έχουν να αντιμετωπίσουν έκτακτα περιστατικά. Απαιτείται να έχουν γνώσεις πρώτων βοηθειών, γιατί ποτέ δεν ξέρει κανείς τι μπορεί να αντιμετωπίσει σε περιπτώσεις κρίσης, ενώ είναι γνωστό ότι ακόμη και το ένα λεπτό σωστής αντίδρασης μετράει και μπορεί να σώσει ζωές. Τις γνώσεις των πρώτων βοηθειών ειλικρινά είναι εύκολο να τις αποκτήσει κανείς και θα έπρεπε ο ίδιος ο Δήμος να φροντίσει για την πιστοποίηση όλου του προσωπικού του (κάτι που γίνεται ακόμη και στα δημόσια νοσοκομεία).
Σημαντικές είναι επίσης και οι ασκήσεις ετοιμότητας. Γιατί άλλο τα πλάνα στα χαρτιά και άλλο να δεις επί του πρακτέου τις δυσκολίες. Για παράδειγμα το 2019 με τις ασκήσεις «ΣΩΣΤΡΑΤΟΣ» και «ΠΕΡΣΕΑΣ» έγιναν ασκήσεις ετοιμότητας αντιμετώπισης κρίσεων στα μεγάλα δημόσια νοσοκομεία της Αθήνας με τη συνεργασία όλων των κλάδων του προσωπικού τους, της Αστυνομίας, της Πυροσβεστικής και του Στρατού. Όπου δόθηκαν αρμοδιότητες και μετρήθηκαν χρόνοι. Ένα από τα προβλήματα που αντιμετώπισαν ήταν η δυσκολία πρόσβασης σε ορισμένα νοσοκομεία των μεγάλων κλιμακοφόρων οχημάτων της Πυροσβεστικής μέσα από την κυκλοφορία και τους στενούς δρόμους. Τώρα όμως ξέρουν τι πρέπει να κάνουν.
- ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΑΝΤΙΠΟΛΙΤΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΤΟΝ ΤΟΠΙΚΩΝ ΣΥΛΛΟΓΩΝ
Ήδη διαπιστώσαμε την κινητοποίηση της αντιπολίτευσης, αλλά και μελών των τοπικών συλλόγων που συνέδραμαν στο έργο της δημοτικής Αρχής. Ακούστηκαν παράπονα ότι αν δεν πήγαινε ο καθένας μόνος του, αλλά συντονίζονταν από την Πολιτική Προστασία, όπως έγινε με μία μόνο παράταξη, θα υπήρχαν καλύτερα αποτελέσματα. Αποδείχτηκε στην πορεία ότι όλοι εντέλει απευθύνθηκαν στον Δήμο, αλλά πιθανά όχι στο αρμόδιο άτομο…
Γι΄ αυτό θα πρέπει να είναι σαφές από πριν που πρέπει να απευθύνεται ο καθένας και η εκάστοτε Διοίκηση να έρχεται σε επικοινωνία και να συντονίζει. Σε έκτακτες περιπτώσεις μετράνε ΟΛΟΙ και κανείς δεν περισσεύει.
- ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΣΩΜΑΤΟΣ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ
Σύμφωνα με το νόμο 4662/2020 προβλέπεται η δημιουργία σώματος εθελοντών, ανάλογα εκπαιδευμένων και πιστοποιημένων, με επανάληψη σε τακτά χρονικά διαστήματα, που θα ενεργοποιείται από την εκάστοτε δημοτική Αρχή όταν κρίνεται απαραίτητο. Πρόταση που ακούστηκε και στη συνεδρίαση του Δ.Σ.. Εθελοντές που θα βοηθούν σε περιπτώσεις φωτιάς, πλημμύρας, χιονόπτωσης, κλπ. συνδράμοντας το έργο της Πυροσβεστικής και της Πολιτικής Προστασίας.
- ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΤΩΝ ΚΑΤΟΙΚΩΝ
Όπως αναφέρθηκε πιο πάνω ο ανθρώπινος παράγοντας είναι ίσως ο πιο βασικός σε περιπτώσεις κρίσεων. Πέρα όμως από τους υπαλλήλους, πιο σημαντικό ρόλο διαδραματίζουν οι κάτοικοι κάθε περιοχής που δέχονται εξάλλου τα δυσμενή αποτελέσματα των επικίνδυνων καιρικών φαινομένων. Οι κάτοικοι που και φέτος όπως και πέρυσι με τη «Μήδεια» έμειναν για ολόκληρα 24ωρα στο σκοτάδι και στο κρύο …. Οι κάτοικοι που υποφέρουν και θέλουν το Δήμο δίπλα τους με οποιονδήποτε τρόπο… Και ειλικρινά είναι πολύ δύσκολο να αντιμετωπίζεις τέτοιες καταστάσεις σε όποια ηλικία και όσες αντοχές κι αν έχεις και όσες εναλλακτικές λύσεις και αν διαθέτεις.
Αντιμετωπίσαμε ένα φαινόμενο για το οποίο είχαμε προειδοποιηθεί μέρες πριν από τον κρατικό μηχανισμό. Δεν σημαίνει όμως ότι όλοι γνωρίζαμε πως έπρεπε να το αντιμετωπίσουμε και αν μπορούσαμε να ανταπεξέλθουμε. Εκεί αρχίζει η υποχρέωση του Δήμου. Να κινητοποιηθεί και να ενημερώσει με συγκεκριμένες οδηγίες για συγκεκριμένα βήματα. Ενημέρωση δεν είναι μόνο το διαδίκτυο γιατί όπως είδαμε ολόκληρες περιοχές ήταν χωρίς ρεύμα. Εδώ θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν οι κατά τόπους σύλλογοι ή η χρήση φυλλαδίων.
Μάθαμε πως είχε ενεργοποιηθεί η Κοινωνική Υπηρεσία και φρόντιζε όσους έχουν ανάγκη … Αλήθεια ποιος το γνώριζε πέρα από τους λιγοστούς που συμμετείχαν στην προσπάθεια και πέρα από αυτούς που δέχτηκαν τη βοήθεια; Θα μου πείτε μπορούσες να πάρεις τηλέφωνο … Άλλη μεγάλη πληγή αυτή! Σε ποιο τηλέφωνο; Το τηλεφωνικό κέντρο του Δήμου; Της Κοινωνικής Υπηρεσίας; Του ΚΑΠΗ; Του Κοινωνικού Μαγειρείου; Και υπήρχε κάποιος εκεί αρμόδιος να απαντήσει; Γι΄ αυτό επαναλαμβάνω ότι έπρεπε να υπήρχε σαφής ενημέρωση από πριν.
Στο δια ταύτα
Όσα γράφονται πιο πάνω σηκώνουν μεγάλη ανάλυση όμως δεν θα ήταν πρόσφορο να γίνει εδώ και τώρα. Οι ευθύνες για την κατάσταση της πόλης και την δυσκολία να αντιμετωπίσει έκτακτα και επικίνδυνα καιρικά φαινόμενα πέφτουν σε όλες τις Διοικήσεις και τις δημοτικές Αρχές. Αφορούν όλους όσους συμμετέχουν στη λήψη αποφάσεων είτε για τον τρόπο αντιμετώπισης, είτε για την αγορά εξοπλισμού, είτε για την διάθεση κονδυλίων εκπαίδευσης του προσωπικού ή ακόμα και των πολιτών.
Έτυχε στην προκειμένη περίπτωση να είναι δήμαρχος της Αγίας Παρασκευής ο Βασίλης Ζορμπάς. Το ίδιο όμως θα γινόταν όποιος άλλος κι αν ήταν δήμαρχος, με μικρές ίσως παραλλαγές καλύτερες ή χειρότερες γιατί θα στηρίζονταν πάλι στα ίδια εφόδια. Θα δανειστώ τη φράση από το Ξυράφι του Όκαμ – «Όταν ακούτε καλπασμό, να σκέφτεστε ‘άλογο’ και όχι ‘ζέβρα’». Άλλο η πραγματικότητα και άλλο οι εικασίες. Δυστυχώς τις τελευταίες δεκαετίες υπήρξε σοβαρή αδράνεια πάνω στο θέμα οχύρωσης της πόλης. Ευελπιστώ η «Ελπίδα» που πέρασε να μας δώσει μια ώθηση να γίνουμε καλύτεροι και πιο οργανωμένοι.
Η κατάσταση στην πόλη δεν έχει ακόμα ομαλοποιηθεί, ούτε τα χιόνια έχουν λιώσει. Υπάρχει δε ο κίνδυνος έντονης βροχόπτωσης (σύμφωνα με την ΕΜΥ) που μαζί με το λιώσιμο του εναπομείναντος χιονιού μπορεί να οδηγήσουν σε πλημμυρικά φαινόμενα.
Πρέπει να είμαστε έτοιμοι από «χθες» γιατί δυστυχώς, σύμφωνα με τις κλιματικές αλλαγές των τελευταίων ετών, το φως που βλέπουμε στο βάθος του τούνελ είναι το τρένο που έρχεται καταπάνω μας!!!
