Στήν τελική ευθεία το σχέδιο μεταμόρφωσης σε χώρο ακλλιτεχνικής δημιουργίας.
“ΠΡΙΝ ΠΕΡΙΠΟΥ ΤΡΙΑΝΤΑ ΤΕΣΣΕΡΑ ΧΡΟΝΙΑ, Η ΚΑΤΟΙΚΙΑ ΤΟΥ ΙΟΛΑ ΣΤΕΓΑΖΕ ΔΕΚΑ ΧΙΛΙΑΔΕΣ ΕΚΘΕΜΑΤΑ ΣΠΟΥΔΑΙΩΝ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΩΝ ΑΠΟ ΟΛΟ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ. ΕΝΑ ΜΟΥΣΕΙΟ ΑΠΕΙΡΟΥ ΚΑΛΛΟΥΣ, ΠΟΥ ΠΑΝΤΡΕΥΕ ΤΗ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΤΕΧΝΗ ΜΕ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΙΔΙΑΙΤΕΡΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ.”
Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να πει κάποιος μια ιστορία. Ο πιο συνηθισμένος είναι η παράθεση της πλοκής με το χαρακτηριστικό της χρονικής αλληλουχίας. Ξεκινώντας, δηλαδή, από την αρχή και φτάνοντας στο τέλος. Στο σχολείο πάλι, η αγαπημένη αφηγηματική μέθοδος των καθηγητών μας ήταν η λεγόμενη in medias res. Όταν η ιστορία ξεκινούσε στο μέσο των πραγμάτων. Επιτρέψτε μου όμως, τη σημερινή ιστορία, να την παρουσιάσω από το ευχάριστο τέλος της πρώτα. Κι έπειτα, για τα γεγονότα του παρελθόντος, θα παραδώσω τη σκυτάλη σε έναν πιο έμπειρο αφηγητή της.
Ευχάριστο τέλος, λοιπόν, αποτελεί η αποκατάσταση και η επανάχρηση της κατοικίας του Αλέξανδρου Ιόλα στην Αγία Παρασκευή. Πρόκειται για μια έκβαση που σίγουρα χαροποιεί ιδιαίτερα όσους γνωρίζουν την αξία του χώρου, αλλά και όσους αγαπούν τις ειδήσεις για την αξιοποίηση πολιτιστικών ακινήτων. Σε λίγα χρόνια, θα μπορούμε να τη θαυμάζουμε ως κέντρο σύγχρονης τέχνης και πολιτιστικής δράσης. Οι μνήμες της λεηλατημένης κατοικίας σιγά-σιγά θα σβήσουν.
Πριν περίπου τριάντα τέσσερα χρόνια, η κατοικία του Ιόλα στέγαζε δέκα χιλιάδες εκθέματα σπουδαίων καλλιτεχνών από όλο τον κόσμο. Ένα μουσείο απείρου κάλλους, που πάντρευε τη σύγχρονη τέχνη με την αρχαιολογία και την ιδιαίτερη αρχιτεκτονική. Το έμφυτο εκκεντρικό γούστο του Ιόλα γινόταν εμφανές ακόμη και στην τελευταία λεπτομέρεια κάθε δωματίου. “Après moi, le déluge” συνήθιζε να λέει. Δηλαδή, σε ελεύθερη μετάφραση, “μετά τον θάνατό μου, ας καταστραφεί το σύμπαν”. Και πράγματι. Μετά τον ξαφνικό θάνατο του Ιόλα το 1987, το μουσείο λεηλατήθηκε και βανδαλίστηκε χωρίς προηγούμενο, καθώς ο ίδιος δεν είχε συντάξει διαθήκη και η σύμπνοια μεταξύ των κληρονόμων απουσίαζε. Έτσι, η δεκαετής δικαστική διαδικασία άφησε απροστάτευτη την οικία.
Κηρύχθηκε ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο το 1998. Έπειτα, το κτήμα και η βίλα δεσμεύτηκαν τον Δεκέμβριο του 2000 επί της δημαρχιακής θητείας του Βασίλη Γιαννακόπουλου. Ύστερα, ο κύριος Γιαννακόπουλος ήρθε σε συνεννόηση με την Πολιτιστική Ολυμπιάδα και πέτυχε να ενταχθεί το κτήμα το 2002 στα υπό απαλλοτρίωση κτήματα. Τέλος, το 2017, το ακίνητο αγοράστηκε από τον δήμο με ενέργειες του δημάρχου Γιάννη Σταθόπουλου, από τον τελευταίο ιδιοκτήτη του. Πλέον, το έργο ανάπλασης της οικίας Ιόλα βρίσκεται στη φάση της ολοκλήρωσης των μελετών. Σύμφωνα με το τρέχον χρονοδιάγραμμα, η σύμβαση εργολαβίας θα υπογραφεί την 1η Ιανουαρίου 2022 και η ανάπλαση του χώρου θα ξεκινήσει τον Νοέμβριο του 2023.
Στη μελέτη, αναφέρεται πως σχεδόν τίποτα δε θα αλλάξει. Όλα τα δωμάτια, τα μπάνια και οι κήποι θα παραμείνουν ως έχουν. Στο ισόγειο της κατοικίας, οι χώροι θα γεμίσουν ξανά με έργα τέχνης και η κουζίνα θα μετατραπεί σε κυλικείο. Στον πρώτο όροφο, προβλέπεται η διαμόρφωση αίθουσας πολλαπλών χρήσεων, θεάτρου, κινηματογράφου, βιβλιοθήκης, αίθουσα διδασκαλίας και αίθουσα πολυμέσων. Όσον αφορά τους κήπους γύρω από το μουσείο, τα γλυπτά τους θα αντικατασταθούν, τα μάρμαρα θα καθαριστούν και θα υπάρξει περιποίηση στις ελιές, τις δάφνες, τις μανταρινιές και τα υπόλοιπα υπέροχα ελληνικά του δέντρα. Μαζί με τον εκθεσιακό χώρο του κτηρίου, τμήμα του θα λειτουργεί και ως πολιτιστικό κέντρο με δράσεις ιδιαίτερου τεχνολογικού, επιστημονικού και καλλιτεχνικού ενδιαφέροντος. Όπως καταλαβαίνουμε, τα σχέδια κρίνονται μεγαλόπνοα και το μόνο που μένει είναι να τα δούμε με χαρά να γίνονται πράξη.
Οι φωτογραφίες που συνοδεύουν το συγκεκριμένο άρθρο, δε μοιάζουν με τις υπόλοιπες εικόνες βανδαλισμού που θα βρει κανείς, κάνοντας μια αναζήτηση στο διαδίκτυο για τη Βίλα Ιόλα. Δεν της αρμόζει η σημερινή της εικόνα, με τα γκράφιτι, τα σπασμένα πεντελικά μάρμαρα και το σκοτάδι των χώρων. Γι’ αυτό και εστίασα στις μεριές εκείνες που αντικατοπτρίζουν την αίγλη του ακινήτου που δεν έχει χαθεί, όσο κι αν πληγώθηκε. Τα δέντρα καρποφορούν και ο ήλιος επάνω στο πλακόστρωτο του Πικιώνη συνεχίζει να λάμπει. Κάπου εδώ, τη συνέχεια για το παρελθόν του Ιόλα και της κατοικίας του, την αφήνω στον άνθρωπο που μου μίλησε πρώτη φορά γι’ αυτά. Τον Φώτη Φλώρο. Στις επόμενες εβδομάδες, σε νέα άρθρα του Girl in the Museum, θα γνωρίσουμε τον Ιόλα με τα μάτια του Φώτη. Μάτια που τον θαυμάζουν και που προσπαθούν εδώ και χρόνια να συνδέσουν τα κομμάτια της ιστορίας του, ξεχωρίζοντας την αλήθεια από τις φήμες.
Προς το παρόν, το ακίνητο παραμένει κλειστό στο κοινό. Για την πρόσβαση στον χώρο και για τις πολύτιμες πληροφορίες που μοιράστηκαν μαζί μου, ευχαριστώ θερμά τον κύριο Βασίλη Γιαννακόπουλο – Αντιπεριφερειάρχη Μεταφορών και Επικοινωνιών, τον κύριο Βασίλη Ζορμπά – Δήμαρχο Αγίας Παρασκευής, και τον κύριο Ιωάννη Αργυρό – Αντιδήμαρχο Εξυπηρέτησης του Πολίτη και Διοικητικών Υπηρεσιών. Εύχομαι να τους συναντήσω ξανά στο μέλλον, όταν τα πεντελικά μάρμαρα της οικίας Ιόλα θα αστράφτουν και το μέρος θα σφύζει από λάτρεις της τέχνης.
ΛΕΞΕΙΣ & ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: Μαρίζα Καρύδη
