Νέες ρυθμίσεις για τη λειτουργία των Υπηρεσιών Δόμησης περιλαμβάνονται στο τελικό κείμενο του πολεοδομικού και χωροταξικού νομοσχέδιο του ΥΠΕΝ, ενώ παρατείνεται για ένα χρόνο η θεσμοθετημένη υποχρέωση των Δήμων να συστήσουν και να λειτουργήσουν Υπηρεσίες Δόμησης (ΥΔΟΜ).
Η δημιουργία Κεντρικής Υπηρεσίας Δόμησης στο ΥΠΕΝ προβλέπεται στο τελικό κείμενο του πολεοδομικού και χωροταξικού νομοσχέδιο του ΥΠΕΝ, το οποίο όπως αναφέρει ο αρμόδιος υφυπουργός Δημήτρης Οικονόμου στο ecopress βρίσκεται πλέον στο τελικό στάδιο της διαβούλευσης, τόσο με τους εμπλεκόμενους φορείς, όσο και σε κοινοβουλευτικό επίπεδο και κατατίθεται μέχρι το τέλος Νοεμβρίου 2020 για ψήφιση στη Βουλή.
Παράταση στις ΥΔΟΜ των Δήμων
Στο μεταξύ γίνεται αρμοδίως γνωστό, ότι η νέα ρύθμιση του υπουργείου Εσωτερικών, που ψηφίστηκε τον Ιούνιο του 2020 στη Βουλή, η οποία προβλέπει όλοι οι Δήμοι της χώρας από 1η Νοεμβρίου 2020 να συστήσουν και να λειτουργήσουν Υπηρεσίες Δόμησης (ΥΔΟΜ) παίρνει παράταση για έναν ακόμη χρόνο.
Στόχος της ρύθμισης είναι οι Δήμοι να συστήσουν και να λειτουργήσουν Υπηρεσίες Δόμησης (ΥΔΟΜ), ώστε να ανταποκριθούν άμεσα και αποτελεσματικά στις αρμοδιότητες που τους έχουν εκχωρηθεί στον έλεγχο αυθαιρέτων κατασκευών, την είσπραξη προστίμων, στην έκδοση οικοδομικών αδειών και στην αντιμετώπιση πολεοδομικών και χωροταξικών θεμάτων.
Σημειώνεται ότι η σχετική υποχρέωση των Δήμων έχει νομοθετηθεί εδώ και δέκα χρόνια και πριν την πρόσφατη νομοθετική ρύθμιση του ΥΠΕΣ να ισχύσει από 1η Νοεμβρίου 2020 είχε παραπεμφθεί να εφαρμοστεί από το 2023.
Οι Δήμοι, λόγω αντικειμενικών αδυναμιών αλλά και των πρόσθετων προβλημάτων, που προκαλούνται στην υπηρεσιακή λειτουργία τους, εξαιτίας των μέτρων και των συνεπειών της πανδημίας δεν είναι έτοιμοι να εφαρμόσουν την υποχρέωση τους από το Νοέμβριο του 2020. Ωστόσο γίνεται γνωστό ότι η νέα παράταση ενός έτους, με βούληση από τα συναρμόδια υπουργεία να μην εξαντληθεί, δίνεται προκειμένου να συνδυαστεί με τις νέες ρυθμίσεις που προβλέπει το πολεοδομικό χωροταξικό νομοσχέδιο του ΥΠΕΝ για τη λειτουργία και την αναδιάρθρωση των υπηρεσιών δόμησης της χώρας σε όλα τα επίπεδα.
Η νομοθετική διάταξη του ΥΠΕΣ ορίζει τη στελέχωση των ΥΔΟΜ με ειδικότητες μηχανικών σε επίπεδο τμήματος και διεύθυνσης, όπως επίσης την υποχρέωση των Δήμων, που δεν θα καταφέρουν την ελάχιστη στελέχωση, με ευθύνη του δημάρχου να συνάψει διαδημοτική συνεργασία για την υποβοήθηση της άσκησης των αρμοδιοτήτων πολεοδομίας στον Δήμο του.
Αξιολόγηση και πιστοποίηση
Οι νέες ρυθμίσεις του ΥΠΕΝ, που θα περιληφθούν στο πολεοδομικό χωροταξικό νομοσχέδιο, όπως πληροφορούμαστε προβλέπουν παράλληλα ότι όλες οι ΥΔΟΜ που ήδη λειτουργούν θα αξιολογηθούν, ως προς τις ειδικότητες μηχανικών και τα υλικοτεχνικά μέσα που διαθέτουν, προκειμένου να πιστοποιηθούν και να συνεχίσει η λειτουργία τους. Αλλιώς θα πρέπει να ακολουθήσουν το δρόμο των συγχωνεύσεων υπηρεσιών. Παράλληλα για τους Δήμους που θα θελήσουν να λειτουργήσουν νέες ΥΔΟΜ θα γίνεται έλεγχος και αξιολόγηση ότι διαθέτουν τις προϋποθέσεις επάρκειας, αλλιώς θα πρέπει να προχωρούν σε διαδημοτικές συνεργασίες.
Κεντρική ΥΔΟΜ
Σημαντική εξέλιξη αποτελεί το γεγονός ότι με το νέο πολεοδομικό και χωροταξικό νομοσχέδιο του ΥΠΕΝ θεσμοθετείται για πρώτη φορά η δημιουργία κεντρικής Υπηρεσίας Δόμησης στο ΥΠΕΝ, η οποία θα εκδίδει απευθείας οικοδομικές άδειες με καταβολή τέλους από τους ενδιαφερόμενους ιδιοκτήτες και επενδυτές.
Η κεντρική ΥΔΟΜ του ΥΠΕΝ θα εξυπηρετεί περιπτώσεις οικοδομικών αδειών, οι οποίες θα περιγραφούν αναλυτικά στη νομοθετική ρύθμιση που θα ψηφιστεί στη Βουλή και στην υπουργική απόφαση ενεργοποίησης της. Παράλληλα, όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά θα έχει και «Εφετειακό» χαρακτήρα. Ειδικότερα στην κεντρική ΥΔΟΜ του ΥΠΕΝ θα μπορούν να κατατίθεται απευθείας αίτηση και φάκελος έκδοσης οικοδομικής άδειας αλλά και για περιπτώσεις οικοδομικών αδειών, οι οποίες έχουν υποβληθεί σε ΥΔΟΜ και έχουν «κολλήσει» η εγκριθεί με περιορισμούς και προϋποθέσεις για τις οποίες ζητείται επανεξέταση.
Σκοπός της σύστασης της κεντρικής Υπηρεσίας Δόμησης στο ΥΠΕΝ είναι να προχωρούν γρήγορα και με νομική ασφάλεια οικοδομικές άδειες για μικρά και μεγάλα έργα αναπτυξιακού χαρακτήρα, εκτός των λεγόμενων στρατηγικών επενδύσεων για τις οποίες ισχύει ξεχωριστό αδειοδοτικό πλαίσιο. Στις καινοτομίες της νέας ρύθμισης είναι ότι η κεντρική Υπηρεσία Δόμησης στο ΥΠΕΝ θα λειτουργεί με την καταβολή τέλους για την διεκπεραίωση της οικοδομικής άδειας, το οποίο θα υπολογίζεται σε ποσοστό, ανάλογα με το ύψος του προϋπολογισμού του προς αδειοδότηση έργου.
Έλεγχος και προθεσμίες
Οι ΥΔΟΜ των Δήμων, σύμφωνα με τη νέα νομοθετική ρύθμιση του υπουργείου Εσωτερικών θα λειτουργούν σε αυστηρό καθεστώς ελέγχου, καθώς θα είναι υποχρεωμένες να εφαρμόζουν όλες τις εγκυκλίους και οδηγίες του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας για θέματα εφαρμογής της πολεοδομικής και χωροταξικής νομοθεσίας. Και ταυτοχρόνως να κοινοποιούν όλες τις διοικητικές πράξεις που εκδίδουν, στην Κεντρική Υπηρεσία Δόμησης του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
Το νέο πλαίσιο λειτουργίας των ΥΔΟΜ των Δήμων, που εισάγει το νομοσχέδιο του υπουργείου Εσωτερικών συνδυάζεται με τις προβλέψεις του χωροταξικού και πολεοδομικού νομοσχεδίου του ΥΠΕΝ, το οποίο προσεχώς κατατίθεται για ψήφιση στη Βουλή, σύμφωνα με τις οποίες εισάγονται σύντομες και αυστηρές προθεσμίες στον έλεγχο των υποβαλλόμενων δικαιολογητικών και συγκεκριμένα τις 30 μέρες του ν.4495/17, τις τροποποιεί σε 15 μέρες, με τις 2 μέρες να είναι ως υποχρεωτικές για τον έλεγχο σε κάθε στάδιο, εκτός από το διάγραμμα κάλυψης, προς έκδοση οικοδομικής αδείας.
Διαδικασία ελέγχου Οικοδομικής Άδειας
Υπενθυμίζεται ότι οι βασικές ρυθμίσεις του πολεοδομικού και χωροταξικού νομοσχέδιου του ΥΠΕΝ για τις οικοδομικές άδειες προβλέπουν ότι:
- Ο έλεγχος των στοιχείων της οικοδομικής άδειας, όπου απαιτείται, διενεργείται από εξουσιοδοτημένους από τον Προϊστάμενο της Υ.ΔΟΜ. υπαλλήλους μηχανικούς Π.Ε. ή Τ.Ε..
2. Οι οικοδομικές άδειες, ανάλογα με την κατηγορία στην οποία ανήκουν, εκδίδονται ως εξής:
α) Οι άδειες που εμπίπτουν στον τρόπο έκδοσης των Κατηγοριών 1 και 2 του άρθρου 36 εκδίδονται αυτόματα ύστερα από την ηλεκτρονική υποβολή του φακέλου με τα απαιτούμενα δικαιολογητικά και τις αναγκαίες μελέτες που προβλέπονται στο άρθρο 40.
Μέσα σε διάστημα τριών (3) ημερών από την έκδοση της ανωτέρω οικοδομικής αδείας διενεργείται από την Υ.ΔΟΜ. ο έλεγχος αποδεικτικών καταβολής των απαιτούμενων εισφορών και κρατήσεων του έργου υπέρ του Δημοσίου, του οικείου Δήμου και του e-ΕΦΚΑ.
Ο αριθμός οικοδομικής αδείας που εκδίδεται ηλεκτρονικά, δημοσιεύεται αμελλητί στο διαδίκτυο και επιτρέπεται η έναρξη των οικοδομικών εργασιών.
Η αρμόδια Υ.ΔΟΜ. διενεργεί υποχρεωτικά δειγματοληπτικό έλεγχο της νομιμότητας των υποβαλλόμενων μελετών και στοιχείων, σε ποσοστό τουλάχιστον τριάντα τοις εκατό (30%) των οικοδομικών αδειών που εκδίδονται με την ανωτέρω διαδικασία. Ο υποχρεωτικός δειγματοληπτικός έλεγχος διενεργείται ανά εξάμηνο για τις άδειες του παρελθόντος εξαμήνου.
β) Οι άδειες, που εμπίπτουν στον τρόπο έκδοσης της Κατηγορίας 3 του άρθρου 36, εκδίδονται αυτόματα ύστερα από την ηλεκτρονική υποβολή του φακέλου με τα απαιτούμενα δικαιολογητικά και τις αναγκαίες μελέτες, που προβλέπονται στο άρθρο 40.
Μέσα σε διάστημα τριών (3) ημερών από την έκδοση της ανωτέρω οικοδομικής αδείας διενεργείται από την Υ.ΔΟΜ. ο έλεγχος του προϋπολογισμού του έργου και των απαιτούμενων εισφορών και κρατήσεων του έργου υπέρ του Δημοσίου, Δήμου, e-ΕΦΚΑ. Σε περίπτωση που έχει προηγηθεί προέγκριση, ο ανωτέρω έλεγχος περιορίζεται σε έλεγχο αποδεικτικών καταβολής των απαιτούμενων εισφορών και κρατήσεων του έργου υπέρ του Δημοσίου, του οικείου Δήμου και του e-ΕΦΚΑ.
Μεταξύ των υποβαλλόμενων ηλεκτρονικά στοιχείων συμπεριλαμβάνεται υποχρεωτικά έγγραφη βεβαίωση της αρμόδιας Υ.ΔΟΜ., στην οποία αναγράφονται οι όροι δόμησης που ισχύουν στη θέση του ακινήτου και οι κατά περίπτωση απαραίτητες εγκρίσεις φορέων και υπηρεσιών. Η ανωτέρω έγγραφη βεβαίωση εκδίδεται εντός προθεσμίας δέκα (10) ημερών από την υποβολή της σχετικής αίτησης και δεν απαιτείται αν έχει προηγηθεί η έκδοση προέγκρισης.
Η ανωτέρω έγγραφη βεβαίωση συνοδεύεται υποχρεωτικά από υπεύθυνη δήλωση του άρθρου 8 του ν. 1599/1986 (A’ 75) του μελετητή μηχανικού ότι δεν έχουν μεταβληθεί οι όροι και οι προϋποθέσεις δόμησης στην περιοχή του ακινήτου για το οποίο εκδόθηκε.
Ο αριθμός οικοδομικής αδείας, που εκδίδεται ηλεκτρονικά, δημοσιεύεται αμελλητί στο διαδίκτυο και επιτρέπεται η έναρξη των οικοδομικών εργασιών.
Η αρμόδια Υ.ΔΟΜ. διενεργεί υποχρεωτικά δειγματοληπτικό έλεγχο της νομιμότητας των υποβαλλόμενων μελετών και στοιχείων, σε ποσοστό τουλάχιστον τριάντα τοις εκατό (30%) των οικοδομικών αδειών που χορηγούνται με την ανωτέρω διαδικασία. Ο υποχρεωτικός δειγματοληπτικός έλεγχος, διενεργείται ανά εξάμηνο για τις άδειες του παρελθόντος εξαμήνου.
3. Υποχρεωτικός έλεγχος διενεργείται σε περίπτωση καταγγελίας για τη νομιμότητα της εκδοθείσας αδείας, ανεξαρτήτως της κατηγορίας αυτής, καθώς και σε περίπτωση καταγγελίας για τη νομιμότητα της εκδοθείσας έγκρισης Εργασιών μικρής κλίμακας.
4. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, που εκδίδεται μέσα σε δύο (2) μήνες από την έναρξη ισχύος του παρόντος, καθορίζεται ο τρόπος και η διαδικασία διενέργειας του δειγματοληπτικού ελέγχου.
5. Αν ο υπάλληλος, που έχει εξουσιοδοτηθεί για τον έλεγχο, δεν εκδώσει την οικοδομική άδεια, σύμφωνα με τα ανωτέρω και ανάλογα με την κατηγορία στην οποία εμπίπτει ο τρόπος έκδοσης της οικοδομικής άδειας του άρθρου 36, ελέγχεται πειθαρχικά από το αρμόδιο Εποπτικό Συμβούλιο του άρθρου 156 του ν. 4389/2016, στο οποίο διαβιβάζεται ο φάκελος με ευθύνη του Διευθυντή της αρμόδιας Υ.ΔΟΜ.».
