Η άδεια του υπαλλήλου περιγράφεται στο Νόμο ως δικαίωμα. Η άσκησή του κρίνεται απαραίτητη για την αναγκαία ξεκούραση του υπαλλήλου και συνδέεται άρρηκτα με την αύξηση ή την διατήρηση σε υψηλό επίπεδο της παραγωγικότητάς του. Πέραν όμως της κανονικής άδειας που προβλέπεται για όλους ανεξαιρέτως τους υπαλλήλους, ο Νόμος προβλέπει και άλλες, ειδικές κατηγορίες αδειών που χορηγούνται στους υπαλλήλους υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Ειδικά για τους δημοτικούς υπαλλήλους προβλέπονται τα ακόλουθα είδη άδειας:
- Η κανονική άδεια με αποδοχές: Οι υπάλληλοι των Ο.Τ.Α. δικαιούνται να λάβουν κανονική άδεια με αποδοχές δύο μήνες μετά τον διορισμό τους. Στη διάρκεια του πρώτου έτους υπηρεσίας δικαιούνται άδεια 2 ημερών για κάθε μήνα υπηρεσίας με ανώτατο όριο τον αριθμό ημερών κανονικής άδειας που δικαιούνται μετά τη συμπλήρωση του ενός έτους, δηλαδή 20 εργάσιμες ημέρες για υπαλλήλους με πενθήμερη εργασία και 24 εργάσιμες ημέρες για υπαλλήλους εξαήμερης εργασίας. Μετά τη συμπλήρωση του πρώτου έτους υπηρεσίας ο χρόνος της κανονικής άδειας αυξάνεται κατά 1 ημέρα για κάθε χρόνο υπηρεσίας και μέχρι τη συμπλήρωση 25 ημερών για εργαζόμενους πενθήμερης εργασίας και 30 ημερών για εργαζόμενους εξαήμερης εργασίας, που αποτελούν το ανώτατο όριο. Για ορισμένους εργαζόμενους (όπως για παράδειγμα απασχολούμενους σε βαρείες και ανθυγιεινές εργασίες) ο χρόνος της κανονικής άδειας μπορεί να είναι μεγαλύτερος. 15 ημέρες από την κανονική άδεια πρέπει να χορηγούνται υποχρεωτικά κατά την περίοδο από 15 Μαΐου έως 31 Οκτωβρίου, εφόσον το ζητήσει ο υπάλληλος. Αν όμως μία υπηρεσία βρίσκεται στην αιχμή της λειτουργίας της την ανωτέρω περίοδο η άδεια που χορηγείται υποχρεωτικά με αίτηση του υπαλλήλου είναι τουλάχιστον 10 ημερών. Εφόσον ο υπάλληλος αιτηθεί το σύνολο της άδειάς του εκτός του ανωτέρω χρονικού διαστήματος και εκτός της περιόδου Χριστουγέννων και Πάσχα, η κανονική άδεια προσαυξάνεται κατά 5 ημέρες. Σε περίπτωση που ο υπάλληλος δεν ζητήσει να λάβει την άδειά του, η υπηρεσία οφείλει να του τη χορηγήσει εντός του δεύτερου εξαμήνου του έτους στο οποίο αυτή αφορά. Αν όμως δεν χορηγηθεί, λόγω αυξημένων αναγκών της υπηρεσίας, χορηγείται υποχρεωτικά εντός του επόμενου έτους μαζί με την άδεια του χρόνου αυτού. Αν δεν ληφθεί και στο επόμενο έτος για οποιοδήποτε λόγο, δεν υπάρχει δυνατότητα λήψης της μεταγενέστερα.
- Ειδικές άδειες: Οι δημοτικοί υπάλληλοι δικαιούνται να λάβουν άδεια 5 εργάσιμων ημερών με αποδοχές σε περίπτωση γάμου τους και 3 εργάσιμων ημερών σε περίπτωση θανάτου συζύγου ή συγγενούς έως και β’ βαθμού. Δικαιούνται επίσης άδεια με αποδοχές από 1 έως 3 εργάσιμες ημέρες κατόπιν τεκμηριωμένης αίτησης για την άσκηση εκλογικού δικαιώματος ή για συμμετοχή σε δίκη. Άρρενες δημοτικοί υπάλληλοι που αποκτούν τέκνο δικαιούνται άδεια 2 ημερών. Υπάλληλοι που πάσχουν από νόσημα που απαιτεί τακτικές μεταγγίσεις αίματος ή χρήζει περιοδικής νοσηλείας δικαιούται ειδική άδεια με αποδοχές έως 22 εργάσιμες ημέρες το χρόνο. Το ίδιο ισχύει και για υπάλληλο που έχει σύζυγο ή τέκνο που πάσχει από τέτοιο νόσημα ή τέκνο που πάσχει από βαριά νοητική στέρηση ή σύνδρομο Down ή Διάχυτη Αναπτυξιακή Διαταραχή. Επίσης δημοτικοί υπάλληλοι με ποσοστό αναπηρίας 50% και άνω δικαιούνται άδεια με αποδοχές 6 εργάσιμων ημερών κατ’ έτος επιπλέον της κανονικής άδειας. Επίσης, δικαιούται άδεια 2 ημερών με πλήρεις αποδοχές ο δημοτικός υπάλληλος που ανταποκρίνεται σε πρόσκληση για κάλυψη έκτακτης ανάγκης αιμοληψίας ή μετέχει σε οργανωμένη αιμοληψία. Σε γυναίκες δημοτικούς υπαλλήλους στις οποίες εφαρμόζονται μέθοδοι ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής χορηγείται άδεια με αποδοχές 7 εργάσιμων ημερών, για τη χορήγηση της οποίας απαιτείται η βεβαίωση του θεράποντος ιατρού και του διευθυντή της μονάδας ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.
Μέρος Β:
Εκτός από τις άδειες με αποδοχές που περιγράφηκαν στο μέρος Α: οι δημοτικοί υπάλληλοι δικαιούνται και άδειες χωρίς αποδοχές υπό ορισμένες προϋποθέσεις, αλλά και άδειες που σχετίζονται με τη μητρότητα. Συγκεκριμένα:
- Άδειες χωρίς αποδοχές: Κατ’ αρχήν άδεια χωρίς αποδοχές δικαιούται να ζητήσει κάθε δημοτικός υπάλληλος υποβάλλοντας σχετική αίτηση. Αν οι ανάγκες της υπηρεσίας του υπαλλήλου επιτρέπουν τη χορήγηση της, η χορηγούμενη άδεια δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερη του 1 μηνός. Σε περίπτωση όμως που η άδεια αυτή ζητείται από γονέα για λόγο που σχετίζεται με τη νοσηλεία ανήλικου τέκνου του, τότε η άδεια αυτή χορηγείται υποχρεωτικά. Μετά από αίτηση υπαλλήλου, με την οποία αυτός επικαλείται σοβαρούς ιδιωτικούς λόγους μπορεί να χορηγηθεί άδεια άνευ αποδοχών χρονικής διάρκειας μέχρι 5 χρόνια. Επίσης άδεια μέχρι 6 χρόνια –συνεχόμενα ή τμηματικά- δικαιούται υπάλληλος ο σύζυγος του οποίου υπηρετεί στο εξωτερικό σε ελληνική υπηρεσία του Δημοσίου, νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου ή άλλου φορέα του δημόσιου τομέα ή σε υπηρεσία ή φορέα της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή σε διεθνή οργανισμό, στον οποίο μετέχει και η Ελλάδα. Προϋπόθεση για να χορηγηθεί αυτή η άδεια είναι ο υπάλληλος να έχει συμπληρώσει διετή πραγματική υπηρεσία. Άδεια χωρίς αποδοχές μέχρι 5 χρόνια, η οποία μάλιστα μπορεί να παραταθεί για ακόμα 5 χρόνια, μπορεί να χορηγηθεί από Ο.Τ.Α. σε υπάλληλό του που αποδέχεται θέση στην Ε.Ε. ή σε διεθνή οργανισμό. Σε αυτή την περίπτωση ο υπάλληλος πρέπει να εμφανισθεί στην υπηρεσία του εντός 2 μηνών από τη λήξη της άδειας, διαφορετικά θεωρείται ότι έχει παραιτηθεί αυτοδικαίως. Από τις περιπτώσεις των αδειών χωρίς αποδοχές ως χρόνος πραγματικής υπηρεσίας υπολογίζεται μόνο αυτός που διανύθηκε σε άδεια άνευ αποδοχών έως 1 μήνα και η άδεια που έλαβε υπάλληλος για να υπηρετήσει στην Ε.Ε. ή σε διεθνή οργανισμό. Στις υπόλοιπες περιπτώσεις ο χρόνος της άδειας άνευ αποδοχών δεν υπολογίζεται ως χρόνος πραγματικής υπηρεσίας.
- Άδεια μητρότητας: Άδεια μητρότητας με πλήρεις αποδοχές δικαιούνται οι γυναίκες δημοτικοί υπάλληλοι για χρονικό διάστημα 2 μηνών πριν τον τοκετό και 3 μηνών μετά από αυτόν. Για τη χορήγηση της άδειας απαιτείται η προσκόμιση ιατρικής βεβαίωσης με αναφορά της πιθανής ημερομηνίας τοκετού. Για κάθε παιδί που αποκτά η υπάλληλος μετά το τρίτο η μετά τον τοκετό άδεια προσαυξάνεται κατά δύο μήνες. Επίσης, σε περίπτωση πολύδυμης κύησης η άδεια μετά τον τοκετό προσαυξάνεται κατά 1 μήνα για κάθε τέκνο πέραν του ενός. Όπως ειπώθηκε η χορήγηση της άδειας πριν τον τοκετό χορηγείται με βάση βεβαίωση για την πιθανή ημερομηνία τοκετού. Αν ο τοκετός πραγματοποιηθεί σε μεταγενέστερο χρόνο το δίμηνο της άδειας αυξάνεται και φτάνει ως το χρόνο μέχρι την πραγματική ημερομηνία τοκετού. Αντίθετα, αν ο τοκετός γίνει νωρίτερα του εκτιμηθέντος χρόνου, αυξάνεται ο χρόνος της άδειας μετά τον τοκετό, ώστε συνολικά ο χρόνος της άδειας πριν και μετά τον τοκετό να φτάνει στους 5 μήνες. Γυναίκες δημοτικοί υπάλληλοι που χρήζουν ειδικής θεραπείας κατά την κυοφορία λαμβάνουν αναρρωτική άδεια με αποδοχές και μετά την εξάντληση αυτής άδεια κυοφορίας με αποδοχές με βεβαίωση του ιατρού τους. Η άδεια που λάμβαναν υπάλληλοι που υιοθετούν τέκνο καταργήθηκε με το ά. 34 παρ. 5 του ν. 4590/2019
www.epoli.gr
