«…όπως αποδεικνύεται, δικαιολογίες έχουμε αλλά μηχανισμό αντιμετώπισης καταστροφών και σχέδια οργανωμένης εκκένωσης πληθυσμού, δεν έχουμε…»
Μετά τις πλημμύρες και τις φωτιές που καταστρέφουν εκ περιτροπής την αφύλακτη και οικονομικά εξαντλημένη Ελλάδα, αναρωτιέται κανείς ποια είναι η επόμενη συμφορά που περιμένει στη γωνία, για την οποία είμαστε παντελώς απροετοίμαστοι.
Αναρωτιέται κανείς ακόμη, πόσοι συνάνθρωποι, πόσες περιουσίες, πόση ελπίδα έχει απομείνει για να καεί στο όνομα της ατζαμοσύνης και ανοργανωσιάς;
Τι θα πούμε την επόμενη φορά; Ότι έχουμε φωτιά με «ασυνήθιστα υψηλές ταχύτητες ανέμου» ή ότι έχουμε πλημμύρα μετά από «πρωτοφανή βροχόπτωση»; Πόσες φορές θα επικαλεστούμε όπως ο κ. Πολύδωρας τον «Στρατηγό Άνεμο»;
Και τι θα πούμε (όπως θα δούμε παρακάτω) όταν πιαστούμε απροετοίμαστοι για μια βιομηχανική αστοχία πλάι σε οικισμό 30 χιλιάδων κατοίκων;
Πρόσβαση στον Αιγιαλό – ή τώρα ή ποτέ
Το να δημιουργήσουμε ένα σχέδιο άμεσων και άνετων προσβάσεων σε περιοχές όπου εποχικά στοιβάζονται εκατοντάδες χιλιάδες εγχώριων και αλλοδαπών τουριστών είναι οικονομικά φθηνότατο αλλά πολιτικά ασύμφορο. Όλοι το ξέρουν αυτό.
Ο «πολεοδομικός ιστός» ή πιο σωστά το «πολεοδομικό χάος» που επικρατεί στις παραλιακές περιοχές όπου το χρήμα ρέει ανετότερα και η τιμή του καπουτσίνο αγγίζει τα 10 ευρώ, είναι αποτέλεσμα πολιτικών επιλογών και πιέσεων. Και αυτό, γνωστό είναι.
Οδηγώντας κατά μήκος ενός κεντρικού «παραλιακού» δρόμου, το μόνο που βλέπεις κοιτώντας προς τα εκεί που είναι η προστατευμένη παραλία, είναι περιφραγμένες βίλες, περιφραγμένα γήπεδα, περιφραγμένα σουπερμάρκετ, περιφραγμένες αποθήκες, περιφραγμένες κατασκηνώσεις, περιφραγμένα χασαποταβέρνες και μπαζωμένα parking. Το αποτέλεσμα είναι ότι για να στρίψεις από τον κεντρικό δρόμο προς την παραλία, μπορεί να χρειαστεί να ταξιδέψεις μερικά χιλιόμετρα για να βρεθείς – όχι στον αιγιαλό, αλλά – σε ένα άλλο μικρότερο δρομάκι όπου έχουν είσοδο βίλες, κατασκηνώσεις, αποθήκες και… γκρεμοί.
Σύμφωνα με το Σύνταγμα και τους Νόμους, οι αιγιαλοί και οι παραλίες της χώρας προστατεύονται σαν δημόσιο αγαθό σε εντυπωσιακό βαθμό. Αλλά, ως συνήθως, προστατεύεται μόνον «στα χαρτιά» αφού οι προσβάσεις στις παραλίες και στους αιγιαλούς μέσα από τα δρομάκια που ο πολίτης φτάνει ως εκεί είναι σπάνια, δυσεύρετα και εξαιρετικά στενά, πλάτους μισού έως δύο μέτρων μη αφήνοντας χώρο να περάσει ένα ΙΧ, πολύ περισσότερο ένα όχημα εκτάκτου ανάγκης.
Ο αιγιαλός, όταν είναι απομονωμένος από το οικιστικό περιβάλλον, αν δεν υπάρχουν δρόμοι και ικανές προσβάσεις που να τον συνδέουν με την ενδοχώρα, δεν είναι τίποτα άλλο παρά μια άχρηστη και ίσως επικίνδυνη λωρίδα γης.
Με τις άτυπες βιομηχανικές συγκεντρώσεις, τι θα γίνει;
Όμως, δεν πρέπει να φοβόμαστε μόνον τις πυρκαγιές και τις πλημμύρες. Στην Αττική και στα περίχωρα της Θεσσαλονίκης υπάρχουν διάσπαρτες άτυπες βιομηχανικές συγκεντρώσεις, μερικές εκ των οποίων βρίσκονται σχεδόν σε επαφή με οικισμούς. Στην Κεντρική Μακεδονία υπάρχουν γιγαντιαίες μονάδες παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος σε αποστάσεις λιγότερο από 2 χιλιόμετρα από κατοικημένες περιοχές.
Αν εστιάσουμε στο Θριάσιο Πεδίο και στην Μεγαρίδα, σύμφωνα με πληροφορίες του ecoeleusis.org, εκεί είναι εγκατεστημένες 17 μονάδες που υπάγονται στην αναθεωρημένη οδηγία SEVESΟ ΙΙΙ για την πρόληψη ατυχημάτων μεγάλης έκτασης όπου εμπλέκονται επικίνδυνες ουσίες, μια οδηγία SEVESΟ που σε διάφορες μορφές, ισχύει ήδη από το 1982.
Παρ’ όλα αυτά, μόνο στο Θρίασιο και στη Μεγαρίδα, το 1992 έχασαν την ζωή τους 15 εργαζόμενοι και τραυματίστηκαν άλλοι 24 στο μεγάλο δυστύχημα στο διυλιστήριο της ΠΕΤΡΟΛΑ (σήμερα ΕΛΠΕ). Το δυστύχημα συνέβη λόγω διαρροής μεγάλων ποσοτήτων μίγματος υγραερίων και ελαφριάς νάφθας. Τότε φάνηκαν οι μεγάλοι κίνδυνοι για τον πληθυσμό λόγω του ασφυκτικού εναγκαλισμού του διυλιστηρίου με τις εγκαταστάσεις της ΠΥΡΚΑΛ.
Τον Αύγουστο του 1995 είχαμε με 3 νεκρούς εργαζόμενους και 17 τραυματίες από έκρηξη κατά την διάρκεια γόμωσης βομβιδίων σε μονάδα της ΠΥΡΚΑΛ στην Ελευσίνα.
Τον Μάιο του 2015 στο διυλιστήριο των ΕΛΠΕ στον Ασπρόπυργο έχασαν την ζωή τους 4 εργαζόμενοι και τραυματίστηκαν άλλοι 2 μετά την εκδήλωση φωτιάς κατά την διάρκεια shoutdown οπότε και εκτελούνταν εργασίες συντήρησης.
Και όλα αυτά, μόνο στο Θρίασιο και στη Μεγαρίδα όπου για ζώνες προστασίας του πληθυσμού και των οικιστικών περιοχών μιλάνε οι πάντες αλλά χωρίς να γίνεται τίποτα. Ούτε καν στα Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια δεν βρίσκουμε σχετικές αναφορές για την προστασία του πληθυσμού.
Είναι να αναρωτιέται κανείς, το επόμενο έγκλημα κατά του πληθυσμού θα συμβεί στις άτυπες βιομηχανικές συγκεντρώσεις; Διότι, όπως αποδεικνύεται, δικαιολογίες διαθέτουμε, αλλά μηχανισμό αντιμετώπισης καταστροφών και σχέδια οργανωμένης εκκένωσης πληθυσμού, δεν διαθέτουμε.
Κώστας Κουρούνης
πολιτικός μηχανικός πολεοδόμος
