«Αυτοτελής υπηρεσία ελέγχου των Ο.Τ.Α.»
22 Ιουνίου 2016 – ΤΙΤΑΝΙΑ
Αγαπητοί Συνάδελφοι,
Το θέμα της σημερινής μας ημερίδας, η αναμόρφωση, δηλαδή, του ΕΛΕΓΚΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ των ΟΤΑ και των αιρετών τους, είναι ένα θέμα, που στην σημερινή συγκυρία της κοινωνικοοικονομικής κρίσης και των προτεραιοτήτων, που επιβάλλονται από αυτή, ως και ενός άκρατου διάχυτου λαϊκισμού, που ισοπεδώνει αλλά και απαξιώνει, ότι αφορά στην εξουσία, οιασδήποτε μορφής, ενέχει τον κίνδυνο να παρερμηνευθεί.
Δηλαδή εύκολα μπορεί κάποιος να ισχυρισθεί, ότι η ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ δεν θέλει τον ΕΛΕΓΧΟ!
Όμως για όλους εμάς, μεμονωμένα ή ενταγμένων σε ένα Συλλογικό φορέα Αυτοδιοικητικό, η συνεχιζόμενη αδράνεια, με διατήρηση του υφιστάμενου ελεγκτικού συστήματος, σημαίνει ξεκάθαρα υποβάθμιση του θεσμού.
Διότι όλο αυτό το σύστημα, δυστυχώς που όπως λέμε και στην πρόσκλησή μας «παράγει ενόχους», λειτουργεί αποτρεπτικά, στην προσέλκυση ποιοτικού πολιτικού προσωπικού, σε ένα κατ’ εξοχήν χώρο της προσφοράς και της αλληλεγγύης.
Και τούτο γιατί αδικεί τον αιρετό και την προσπάθειά του. Δυσφημεί τον Θεσμό.
Κατ΄ αρχήν να τονίσουμε ότι ο θεσμός της Αυτοδιοίκησης στο θέμα της ΛΟΓΟΔΟΣΙΑΣ είναι προφανώς μακράν ο πλέον δημοκρατικός θεσμός εξουσίας. Και τούτο όχι μόνο λόγω των προβλεπόμενων στον Καλλικράτη διαδικασιών, αλλά κυρίως λόγω της εγγύτητας του θεσμού στους πολίτες και βέβαια του θεσμού των Δημοτικών και των Τοπικών Συμβουλίων.
Επίσης αναμφισβήτητο είναι ότι η ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ στην Τ.Α. μετά τον Νόμο 3852/2010 και τα επόμενα Π.Δ., έχει μεγιστοποιηθεί.
Το σύστημα, ΔΙΑΥΓΕΙΑ, με την υποχρεωτική ανάρτηση των αποφάσεων των μονομελών και των λοιπών οργάνων, το «ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ», οι «γραφειοκρατικές» πολλές φορές, αλλά απαραίτητες διαδικασίες δημοσιότητας στην εκτέλεση έργων και προμηθειών ο προέλεγχος των μεγάλων συμβάσεων κλπ συμβάλλουν στην κατεύθυνση αυτή.
Με αυτά τα δεδομένα, ως προς την ΛΟΓΟΔΟΣΙΑ και την ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ, που αναμφισβήτητα, εάν υπήρχαν και στους άλλους φορείς διαχείρισης του Δημοσίου χρήματος, θα συζητάγαμε για μια άλλη Ελλάδα , ας έλθουμε στο κύριο θέμα μας, τους ΕΛΕΓΚΤΙΚΟΥΣ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΥΣ.
Αναρωτιέται κανείς, είναι δυνατόν με τόσους ελέγχους «προληπτικούς» «κατασταλτικούς» και «παράπλευρους», να σύρονται και να διασύρονται, στην συντριπτική τους πλειοψηφία, οι αιρετοί της Αυτοδιοίκησης, για πολλά χρόνια (πολλές φορές και 10ετία) μετά την λήξη της θητείας τους, στις αίθουσες των Δικαστηρίων και του Ελεγκτικού Συνεδρίου, και τελικά κατά κανόνα να δικαιώνονται! Με ότι αυτό συνεπάγεται, για την προσωπική, κοινωνική και οικονομική τους ζωή.
Είναι δυνατόν, το εύλογο λάθος, που εύκολα μπορεί να προκληθεί από τις εξειδικευμένες γνώσεις, που απαιτείται να έχει πλέον, ο ασκών πλειάδα αρμοδιοτήτων, Αυτοδιοικητικός, να μην προλαμβάνεται; Να αναγνωρίζεται μετά χρόνια εξαντλητικής προσπάθειας του ίδιου του αιρετού; Ή να καλύπτεται εκ των υστέρων με νομοθετικές ρυθμίσεις; (όπως στο υπό διαβούλευση νομοσχέδιο)
Είναι δυνατόν να συζητάμε, για την, κατά το Σύνταγμα, στοιχειώδη Αυτοτέλεια του θεσμού, και να καθορίζονται όλα και οριζόντια, από το Κεντρικό Κράτος. Και επειδή η κοινωνία και οι ανάγκες της εξελίσσονται, αυτό το «όλα» τελικά να γίνεται «μπούμερανγκ», για τον αιρετό, αφού οι ελεγκτικές Αρχές, λειτουργούν βάσει του υφιστάμενου Νόμου.
Τι νόημα έχει ο προληπτικός έλεγχος, όταν πρώτον, γίνεται μετά την υλοποίηση της δράσης έργων (πλην του προσυμβατικού ελέγχου που καθιερώθηκε, με πίεση μας τα τελευταία χρόνια) ή ακόμα και κυρίως να μην δεσμεύει τον κατασταλτικό έλεγχο!
Είναι δυνατόν να μην υπάρχουν προθεσμίες, σύντομες δεσμευτικές για την ολοκλήρωση των ελέγχων και κυρίως με ημερομηνία λήξης?
Είναι δυνατόν να υπάρχουν, 13 ελεγκτικοί μηχανισμοί, πολλοί των οποίων ( απλώς υπάρχουν για να υπάρχουν) με παρόμοιες αρμοδιότητες, με αποτέλεσμα να έχουμε εκθέσεις που βαφτίζουν διαφθορά και ατασθαλίες, απλές παρατυπίες ή εύλογες αδυναμίες που παράγει η πολυνομία, η απουσία κωδικοποίησης, η ελλιπής στελέχωση των Υπηρεσιών, η ανεπάρκεια καταρτισμένου προσωπικού κ.π.α.
Είναι δυνατόν, να μεταφέρονται στις αίθουσες των Δικαστηρίων, μικροπολιτικές συμπεριφορές, με ανώνυμες κακόβουλες καταγγελίες, χωρίς κυρώσεις για τους συκοφάντες;
Λίγα λόγια για το Ελεγκτικό Συνέδριο. Με τον Ν. 4129/28-2-2013 κυρώθηκε ο Κώδικας Νόμων για το Ε.Σ.
Το Ε.Σ. ασκεί κατά το άρθρο 98 παρ. 1 του Συντάγματος τον έλεγχο των δαπανών του Κράτους, των ΟΤΑ κλπ με σκοπό την «βεβαίωση ότι υπάρχει γι΄ αυτές πίστωση που νόμιμα έχει χορηγηθεί και ότι κατά την πραγματοποίηση τους, τηρήθηκαν οι διατάξεις για το Δημόσιο λογιστικό ή κάθε άλλη διάταξη Νόμου, διατάγματα ή κανονιστικές αποφάσεις».
Με το άρθρο 33, προβλέπεται ο προληπτικός έλεγχος των ΟΤΑ, για συγκεκριμένες δαπάνες (σύμφωνα και με το άρθρο 169 του Δημοτικού Κώδικα (Ν. 3463/2006) ενώ με το άρθρο 52 προβλέπεται ο κατασταλτικός έλεγχος, ο οποίος είναι ετήσιος, δειγματοληπτικός, αφού υποβάλλονται από τους ΟΤΑ, αντίγραφα των Ισολογισμών και απολογισμών ή σχετικά στοιχεία, που απαιτούνται για έλεγχο.
Να σημειώσουμε μερικά παράδοξα:
- Δεν προβλέπονται προθεσμίες παραγραφής, σε περίπτωση μη διενέργειας των ελέγχων ετησίως, ούτε κυρώσεις, όσων υπολείπονται των καθηκόντων τους.
- Ο προληπτικός έλεγχος, δεν κατοχυρώνει την νομιμότητα της ελεγχόμενης δαπάνης, με αποτέλεσμα θεωρηθείσα από τον επίτροπο, δαπάνη στον προληπτικό έλεγχο, να μπορεί να κηρυχθεί μη νόμιμη, στον κατασταλτικό έλεγχο ή και στους δεκάδες άλλους ελέγχους από Ανεξάρτητες και μη Αρχές.
- Ο προληπτικός έλεγχος, γίνεται, αφού το έργο ή μία υπηρεσία έχει ήδη εκτελεσθεί, με την προσκόμιση του εντάλματος και των δικαιολογητικών του. Επομένως ο όρος προληπτικός, μόνο ως παράδοξος μπορεί να χαρακτηρισθεί
- Ουδεμία αναφορά γίνεται στο γεγονός ότι ο ήδη προηγηθείς έλεγχος του προϋπολογισμού, από την αποκεντρωμένη Διοίκηση, κατοχυρώνει πλήρως τον ΟΤΑ, ως προς την νομιμότητα της πίστωσης, αφού υπάρχει σχετικός εγκεκριμένος κωδικός. Αναρωτιέται κάποιος προς τι αυτός ο έλεγχος εάν δεν αναγνωρίζεται από το Ε.Σ.
- Με το άρθρο 33 παρ. 2 και β δίδεται η δυνατότητα στα αρμόδια Όργανα του Ε.Σ., να «εγκρίνουν ως νόμιμες και δαπάνες, που δεν προβλέπονται μεν από το Νόμο, αλλά είναι λειτουργικές για τον οικείο ΟΤΑ, δραστηριότητες που προάγουν τα κοινωνικά, πολιτιστικά, πνευματικά και οικονομικά συμφέροντα των δημοτών, εφόσον ανταποκρίνονται στο ανάλογο ή προσήκον μέτρο, χωρίς να υπερβαίνουν τα εύλογα όρια που διαγράφονται με την αρχή της οικονομικότητας…»
Αποτέλεσμα αυτών:
- Ο αιρετός να κινδυνεύει για άγνωστο για πόσα χρόνια, ακόμα και μετά τη λήξη της θητείας του, να βρεθεί υπόλογος για δαπάνες που είχαν ελεγχθεί και εγκριθεί. Και βέβαια όχι από υπαιτιότητά του, αλλά από την ολιγωρία ή αδυναμία των αρμοδίων για την διενέργεια του ετήσιου κατασταλτικού έλεγχου και την αρχειοθέτηση των υποθέσεων.
- Να βρίσκεται, στην «διάθεση» κάθε οργάνου του Ε.Σ. που θα κρίνει, (με τι κριτήρια άραγε) εάν οι δαπάνες που δεν προβλέφθηκαν (ως είναι φυσικό) από το Νόμο, προάγουν τα κοινωνικά, πνευματικά και οικονομικά συμφέροντα των Δημοτών! Ο ορισμός θα έλεγα της Ελληνικής Διοικητικής Αυτοτέλειας της Αυτοδιοίκησης!
Και όλα αυτά χωρίς να συνυπολογίσουμε, τις άγνωστες σε ακριβή αριθμό, ελεγκτικές Αρχές που ανεξάρτητα μεταξύ τους, προσπαθούν να δικαιολογήσουν την ύπαρξή τους, εστιάζοντας την δραστηριότητα τους σχεδόν αποκλειστικά, στον πιο διάφανο και δημοκρατικό θεσμό.
Μετέχοντας μάλιστα άθελά τους, πολλές φορές, σε μικροπολιτικά παιχνίδια ανώνυμων καταγγελιών και συντάσσοντας απίθανες εκθέσεις, με αναφορές σε ποσοστά εκτός τόπου και χρόνου.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα η έκθεση του Σώματος επιθεωρητών Δημόσιας Διοίκησης 2013 και 2014 που έχω μαζί μου.
Ως προς την Αποκεντρωμένη Διοίκηση και μόνο το γεγονός ότι μετά την ψήφιση του Νόμου 3852/2010, έχουν περάσει 6 χρόνια και δεν έχει εκδοθεί ακόμη το προβλεπόμενο, στον Νόμο Π.Δ. για την ίδρυση της ΑΥΤΟΤΕΛΟΥΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΕΛΕΓΧΟΥ ΝΟΜΙΜΟΤΗΤΑΣ δίνει το μέγεθος της θεσμικής ανωμαλίας και των σκοπιμοτήτων που υποκρύπτει αυτή η «ολιγωρία».
Αγαπητοί Συνάδελφοι,
Ήρθε η ώρα, η ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ να καταθέσει τη δική της πρόταση για ριζική αναμόρφωση του ΕΛΕΓΚΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ, με τον ΕΠΙΚΕΙΜΕΝΟ ΝΟΜΟ, και ίσως με την συζητούμενη ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ.
Απαιτούμε ένα ΝΕΟ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ που θα ανταποκρίνεται στις αρχές:
- της ΕΓΓΥΤΗΤΑΣ
- της ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΣΗΣ του ΚΡΑΤΟΥΣ
- της ΑΥΤΟΤΕΛΕΙΑΣ του ΘΕΣΜΟΥ
ένα μηχανισμό που θα:
- κατοχυρώνει το Δημόσιο Συμφέρον, τιμωρώντας παράλληλα υποδειγματικά τους παραβάτες που δρουν με δόλο.
- θα προστατεύει αιρετούς και υπαλλήλους, προλαμβάνοντας το λάθος.
- θα αποδίδει ευθύνες σε αυτούς που τους ανήκουν, διαχωρίζοντας τα όρια ευθύνης αιρετών-υπαλλήλων-ελεγκτών.
- θα προβλέπει τακτικές προθεσμίες ελέγχου και παραγραφών.
- θα θωρακίζει τον θεσμό και τον αιρετό από κακόβουλες και υστερόβουλες ενέργειες.
Προτείνουμε:
- Μείωση και απλοποίηση του Κανονιστικού πλαισίου από το Κράτος – Κωδικοποίηση της Νομοθεσίας.
- Θεσμοθέτηση παροχής ευρείας αρμοδιότητας στα Δημοτικά Συμβούλια, για έκδοση κανονιστικών ρυθμίσεων που θα αφορούν, σε θέματα λειτουργίας του ίδιου του ΟΤΑ και των τοπικών δράσεων του, με τις ιδιαιτερότητές του, αντί των οριζόντιων ρυθμίσεων, από το Κεντρικό Κράτος.
- Καθιέρωση ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΑΥΤΟΤΕΛΟΥΣ ΕΛΕΓΧΟΥ των ΟΤΑ με τμήμα ΝΟΜΙΚΟ – ΤΕΧΝΙΚΟ και ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ που θα περιλαμβάνει και την αυτοτελή Υπηρεσία του Επιτρόπου του Ε.Σ.
- Κατάργηση, συγχώνευση ή υποχρεωτική συνεργασία, ως προς τους ΟΤΑ, των διαφόρων ελεγκτικών μηχανισμών.
- Αναμόρφωση του Νόμου που αφορά στην λειτουργία του Ε.Σ. ως προς τους ΟΤΑ, με ουσιαστική λειτουργία του προληπτικού ελέγχου και περιορισμό της υποκειμενικής παρέμβασης του ελεγκτή, στην αυτοτέλεια του Θεσμού. Ρητές προθεσμίες, διενέργειας τελικών ελέγχων και ρητή καθιέρωση χρονικών παραγραφών.
- Θέσπιση αυστηρών κυρώσεων σε αιρετούς που αποδεδειγμένα εκ δόλου, ενεργούν κακόβουλα και σε βάρος συναδέλφων τους.
Πρέπει να γίνει αντιληπτό σε όλους ότι η κρίση, έχει αλλάξει όλα τα δεδομένα.
Η κοινωνία απαιτεί διαφάνεια και ορθολογική διαχείριση του δημόσιου χρήματος.
Έχει όμως και την ανάγκη για μια ποιοτική αποτελεσματική και αλληλέγγυα Αυτοδιοίκηση που θα καλύψει τις αδυναμίες του Κεντρικού Κράτους.
Επιβάλλεται, η δημιουργία ενός υγιούς περιβάλλοντος που θα δώσει την δυνατότητα σε πολίτες, που έχουν διάθεση για προσφορά στα κοινά, να μη συνεχίσουν να μένουν αδιάφοροι και να ενεργοποιηθούν. Παράλληλα όσοι ήδη ασχολούνται, να ολοκληρώσουν την θητεία τους με αξιοπρέπεια. Αλώβητοι από μια φθορά που δεν τους αξίζει.
Ο Πρόεδρος της ΕΝ.Δ.Α.
ΠΑΥΛΟΣ ΚΑΜΑΡΑΣ
–
—–
