Καθώς οι οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές δομές της Ελλάδας συνεχίζουν να προσαρμόζονται στις νέες πραγματικότητες, είναι πολύ πιθανό πως και η ανώτατη εκπαίδευση της χώρας θα αλλάξει σημαντικά. Η αλλαγή ίσως περιλάβει και θεμελιακές μεταβολές (π.χ. Άρθρο 16 του Συντάγματος), που στόχο θα έχουν να βελτιώσουν τόσο την ποιότητα της ελληνικής ανώτατης εκπαίδευσης όσο και την πρόσβαση σε αυτή, αλλά και να μειώσουν το οικονομικό βάρος για τον προϋπολογισμό του κράτους. Η προοπτική αυτή όμως γίνεται αφορμή για να θέσουμε το εξής θεμελιακό ερώτημα: Πώς πρέπει να είναι η ποιοτική ανώτατη εκπαίδευση στην εποχή μας;
Παραδοσιακά, η ποιότητα ορίζεται με αναφορά στην τριπλή αποστολή της ανώτατης εκπαίδευσης, δηλαδή: να διδάξει, να παράγει επιστημονική έρευνα και να υπηρετήσει το κοινό καλό. Αναφορικά με τα αποτελέσματα της ποιοτικής διδασκαλίας για τον φοιτητή, η άποψή μου είναι πως θα πρέπει να εστιάσουμε στους εξής εννέα τομείς-ζητούμενα, εάν πρόκειται η χώρα να επιδιώξει ένα πιο δυναμικό εκπαιδευτικό μέλλον:
1. Γνωστικές ικανότητες: Οι νέοι κατά τη διάρκεια των πανεπιστημιακών τους σπουδών πρέπει να βελτιώνουν την ικανότητά τους να σκέφτονται λογικά, να γράφουν και να ομιλούν αποτελεσματικά και να αναλύουν ποσοτικά.
2. Συναισθηματικές ικανότητες: Οι φοιτητές πρέπει να βελτιώνουν την ικανότητα να ακούν, να ανταποκρίνονται στους άλλους με ενσυναίσθηση και να χρησιμοποιούν τη δημιουργική τους φαντασία.
3. Κριτική ιστορική συνείδηση: Οι φοιτητές πρέπει να μαθαίνουν να κατανοούν την ιστορία με τρόπο που να τους επιτρέπει να τοποθετούν τους εαυτούς τους σ’ αυτή, να αντιλαμβάνονται την ιστορική ταυτότητα των άλλων και να αναλύουν τα προτερήματα αλλά και τους περιορισμούς της κάθε ιστορικής αφήγησης.
4. Πολιτισμική προσαρμοστικότητα: Οι φοιτητές πρέπει να εκτίθενται και να μπορούν να δραστηριοποιηθούν σε ένα διεθνοποιημένο πλαίσιο, σε συνεργασία με άλλους ανθρώπους με διαφορετική καταγωγή, πεποιθήσεις και προσανατολισμό.
5. Ηθική πυξίδα: Οι φοιτητές πρέπει να υποστηρίζονται στη δημιουργία του δικού τους αξιακού και ηθικού υπόβαθρου, να αντιλαμβάνονται ότι οι αξίες και οι αρχές τους μπορούν να εκφράζονται με διαφορετικό τρόπο ανάλογα με τις περιστάσεις και, τέλος, να αναπτύσσουν την αίσθηση του εαυτού τους ως μέρους μιας ευρύτερης κοινωνίας πολιτών, με τις αντίστοιχες υποχρεώσεις και καθήκοντα.
Συνδυαστικά, οι παραπάνω πέντε τομείς εξασκούν την ικανότητα των φοιτητών να σκέφτονται κριτικά και συνθετικά, να συμμετέχουν δημιουργικά στην περίπλοκη πραγματικότητα που τους περιβάλλει, να αξιολογούν εναλλακτικές δυνατότητες και να διαμορφώνουν τις απαντήσεις/λύσεις που αρμόζουν στην κάθε περίσταση. Με δεδομένη τη στέρεη αυτή βάση, οι επόμενοι τέσσερις τομείς προετοιμάζουν τους φοιτητές για τη μετάβαση από την εκπαίδευση στην εργασία και τους βοηθούν να ζήσουν και να σταδιοδρομήσουν ουσιαστικά και παραγωγικά.
6. Γλωσσομάθεια: Όποια κι αν είναι η μητρική τους γλώσσα, οι φοιτητές πρέπει να μπορούν άνετα να επικοινωνήσουν στην παγκόσμια γλώσσα των πνευματικών και οικονομικών ανταλλαγών – την Αγγλική.
7. Ομαδική εργασία: Οι φοιτητές πρέπει να αποκτούν εμπειρία σε όλους τους ρόλους που σχετίζονται με λειτουργία των ομάδων: τον ρόλο του ηγέτη, το ρόλο αυτού που ακολουθεί, και το ρόλο του συνεργάτη.
8. Εργασιακές ικανότητες, πρωτοβουλία/επιχειρηματικότητα: Οι φοιτητές πρέπει να αναπτύξουν δεξιότητες που σχετίζονται με τις αναδυόμενες ανάγκες του εργασιακού περιβάλλοντος, συμπεριλαμβανομένης (και όχι μόνο) της τεχνολογίας. Πρέπει ταυτόχρονα να ενθαρρύνονται ώστε να εξερευνούν τις δυνατότητες να διαμορφώσουν οι ίδιοι το εργασιακό τους μέλλον μέσα από δικές τους πρωτοβουλίες.
9. Δια βίου μάθηση: Οι φοιτητές πρέπει να κατανοήσουν την «επίσημη» πανεπιστημιακή εκπαίδευσή τους ως μέρος μιας διαδικασίας δια βίου προσωπικής και επαγγελματικής ανάπτυξης, για την οποία πρέπει να αναλάβουν προσωπική ευθύνη, ενώ θα πρέπει να εξοικειωθούν με τις διαρκώς αυξανόμενες δυνατότητες που τους προσφέρονται για να υποστηρίξουν αυτή την εξέλιξη.
Σε μεγάλο βαθμό, τα παραπάνω ζητούμενα της ανώτατης εκπαίδευσης ισχύουν για κάθε πολιτιστικό ή εθνικό περίγυρο, τουλάχιστον στις χώρες εκείνες που επιθυμούν να γαλουχήσουν πολίτες του κόσμου και να αναπτύξουν οικονομίες ανταγωνιστικές σε παγκόσμιο επίπεδο. Αυτή την πραγματικότητα μπορεί να τη δει κανείς ανάγλυφα στη συνεχιζόμενη προσπάθεια χωρών από την Ασία ως τη Μέση Ανατολή να προσελκύσουν πανεπιστήμια των ΗΠΑ ώστε να ιδρύσουν πανεπιστημιουπόλεις στο έδαφος των χωρών αυτών. Ο λόγος είναι ότι τα πανεπιστήμια των ΗΠΑ θεωρούνται ως ο καλύτερος εκφραστής της τάσης για εκπλήρωση των προαναφερθέντων εννέα ζητούμενων της ανώτατης εκπαίδευσης.
Με βάση τα έξι χρόνια εμπειρίας μου ως Αμερικανός εκπαιδευτικός στην Ελλάδα και παρά την οικονομική κρίση, πιστεύω ότι η χώρα έχει ορισμένα στρατηγικά πλεονεκτήματα και αρκετές ευκαιρίες για να δημιουργήσει ένα ελκυστικό και αποτελεσματικό περιβάλλον τριτοβάθμιας εκπαίδευσης για τους φοιτητές. Αυτά τα πλεονεκτήματα και οι ευκαιρίες απορρέουν από το «σήμα κατατεθέν» της Ελλάδας, δηλαδή την πολιτιστική κληρονομιά της, από τη θέση της σαν γεωγραφικό και πολιτισμικό σταυροδρόμι μεταξύ Ανατολής και Δύσης, από τους δεσμούς μεταξύ της Ελλάδας και της ελληνικής διασποράς, και από την ευρεία διάδοση της τεχνολογίας του 21ου αιώνα – αλλά και την αξιοποίηση του χαμηλού κόστους των μετακινήσεων και τις διογκούμενες διαπολιτισμικές σχέσεις.
Παραδείγματα δράσεων προς αυτή την κατεύθυνση είναι τα αμφίδρομα προγράμματα σπουδών στο εξωτερικό (study abroad) μέσω των οποίων οι φοιτητές ξένων πανεπιστημίων «ανταλλάσσονται» για μία ή περισσότερες ακαδημαϊκές περιόδους με Έλληνες συναδέλφους τους, οι ταυτόχρονες σε «πραγματικό χρόνο» τάξεις στις οποίες οι φοιτητές ελληνικών και ξένων πανεπιστημίων βιώνουν την ίδια εκπαιδευτική εμπειρία μέσω της τεχνολογίας, τα μαθήματα «κοινής εγγραφής» (co-registered courses) με τα οποία ξένοι και Έλληνες φοιτητές εγγράφονται σε μαθήματα με κοινό πρόγραμμα στα επιμέρους πανεπιστήμιά τους και σπουδάζουν μαζί στην Ελλάδα για ένα μέρος της ακαδημαϊκής περιόδου, τα προγράμματα διεθνούς πρακτικής εξάσκησης με τα οποία Έλληνες φοιτητές αποκτούν επαγγελματική εμπειρία εκτός Ελλάδος σε διεθνείς εταιρείες, τα κοινά προγράμματα σπουδών μέσω των οποίων Έλληνες φοιτητές αποκτούν τίτλους από δύο πανεπιστήμια ταυτόχρονα κατά την αποφοίτησή τους.
Όλα τα παραπάνω είναι παραδείγματα προγραμμάτων που προσφέρονται ήδη σε φοιτητές του DEREE. Στο Αμερικανικό Κολλέγιο Ελλάδος (PIERCE – DEREE – ALBA) πιστεύουμε ότι η διδασκαλία και η μάθηση είναι βασικές δεξιότητες που οφείλει να καλλιεργεί κάθε οργανισμός που προσφέρει ποιοτική ανώτατη εκπαίδευση. Είμαστε αφοσιωμένοι στο να αντιμετωπίσουμε αυτή την πρόκληση και με τον τρόπο αυτό ελπίζουμε να δημιουργήσουμε ένα πρότυπο το οποίο θα ωφελεί τους φοιτητές του DEREE αλλά και άλλα εκπαιδευτικά ιδρύματα στην Ελλάδα.
* O Δρ. David G. Horner είναι πρόεδρος του Αμερικανικού Κολεγίου Ελλάδος (PIERCE – DEREE – ALBA) από το 2008. Στο παρελθόν ηγήθηκε επί 17 χρόνια του North Park University στο Σικάγο ενώ ξεκίνησε τη σταδιοδρομία του ως πρόεδρος του Barrington College στο Rhode Island σε ηλικία 29 ετών, γενόμενος ο νεαρότερος πρόεδρος πανεπιστημίου στις ΗΠΑ εκείνη την περίοδο. Είναι απόφοιτος του Barrington College (Β.Α. – Φιλοσοφία), του University of Rhode Island (Μ.Α. – Φιλοσοφία) και κάτοχος ΜΒΑ και Ph.D. στην ανώτατη εκπαιδευτική πολιτική και διοίκηση από το Stanford University.
ΠΗΓΗ: www.protagon.gr
—–
Λάβετε ενεργά μέρος στην καθημερινή ενημέρωση του www.aparaskevi-images.gr , στέλνοντας φωτογραφίες, video, ή ένα μήνυμα στο info@aparaskevi-images.gr
Ή μπείτε στην σελίδα μας στο Facebook
